Wybrane choroby wektorowe – charakterystyka i różnicowanie

Ocieplenie klimatu prowadzi do pojawienia się na terytorium Polski chorób, które niegdyś kojarzyły się wyłącznie z ciepłym klimatem śródziemnomorskim. Coraz łagodniejszy klimat znacznie ułatwia życie kleszczom oraz owadom. Istnieją doniesienia z innych krajów (Niemiec, Austrii), że u psów wracających z wakacji rozpoznano inwazję nietypową dla rodzimego kraju, czyli zawleczoną z innego kraju (6), oznacza to, że z wakacji w cieplejszym regionie, na które zabierani są nasi czworonożni przyjaciele, możemy przywieźć nie tylko miłe wspomnienia. Ekspansja kleszczy oraz owadów powoduje, że rośnie częstotliwość występowania leiszmaniozy, boreliozy, erlichiozy, anaplazmozy – wektorami tych chorób są różne rodzaje owadów i kleszczy, niektóre mogą powodować infekcję mieszaną. Wiedza na temat żywicieli pośrednich, wektorów oraz chorób przez nie przenoszonych jest przydatna w codziennej praktyce.

Kleszcze należą do pajęczaków. W Polsce występuje około 20 gatunków kleszczy. Najczęściej spotykane to Ixodes ricinus (kleszcz pospolity) oraz Dermacentor reticulatus (kleszcz łąkowy), rzadziej: Rhipicephalus sanguineus, Ixodes hexagonus, Ixodes cerenulatus (14). Do pełnego zrozumienia zagrożenia, jakie stanowią te pajęczaki, pomocne może okazać się przypomnienie z biologii kleszczy. Należy pamiętać, że każdy kleszcz przechodzi trzy stadia rozwojowe, z jaja powstaje larwa, która przeobraża się w nimfę, zaś ta – w postać dorosłą. Co ważne, już larwa odżywia się krwią!

Każde stadium rozwojowe kleszcza potrzebuje do przeobrażenia minimum trzech żywicieli. Oznacza to, że każdy dorosły kleszczy musiał mieć minimum 9 żywicieli! Zapłodniona samica składa około 2000 jaj, które po 3-36 tygodniach zamieniają się w larwę. Larwa, w zależności od warunków środowiskowych i dostępu do żywicieli, w czasie od 5 tygodni do 5 miesięcy przekształca się w nimfę, a przeobrażenie nimfy w postać dorosłą zajmuje 5-8 miesięcy. Kleszcze żyją nawet 4 lata, na żywicielu żerując krótko – od dwóch godzin d...