Wstrząs – terapia i algorytm postępowania

Z problemem wstrząsu spotyka się każdy praktykujący lekarz. Celem artykułu jest przybliżenie mechanizmu wstrząsu, wariantów terapii, zaproponowanie pewnego algorytmu postępowania oraz uzupełnienie wiadomości poruszanych już wcześniej na łamach „Weterynarii w Praktyce” (5, 6). Zacząć należy od tego, że:

wstrząs jest stanem zagrożenia życia,wszystko dzieje się bardzo szybko,lekarz musi mieć przygotowany i opracowany dokładny plan – oznacza to, że zanim trafi do niego zwierzę we wstrząsie, musi wiedzieć co „po kolei” robić w takim przypadku. Jest to o tyle istotnie, że wariantów postępowania jest kilka i lekarz musi zdecydować się na jeden z nich, ten który jego zdaniem jest najlepszy, najwygodniejszy i możliwy do stosowania w gabinecie (1), dotyczy to zwłaszcza schematów płynoterapii.

Definicja i patogeneza wstrząsu

Wstrząs definiuje się najczęściej jako nagły stan zagrożenia życia, w którym na skutek dysproporcji między zapotrzebowaniem a dostarczeniem odpowiedniej ilości tlenu i substancji odżywczych do komórek organizmu dochodzi do upośledzenia funkcji i niewydolności wielu narządów. Może mieć różne przyczyny, jednak przebieg w większości przypadków jest podobny i ma podobne skutki – może prowadzić do utraty przytomności, niewydolności wielonarządowej i zgonu. Obrazowo i w pewnym uproszczeniu można przyjąć, że reakcja wstrząsowa pojawia się wtedy, gdy na skutek różnych przyczyn spadnie gwałtownie ciśnienie krążącej krwi. Może to nastąpić w wyniku zmniejszenia objętości krążącej krwi lub gwałtownego rozszerzenia koryta naczyniowego. Dlatego klinicyści zwyczajowo dzielą wstrząs na (3):

hipowolemiczny, spowodowany względnym lub bezwzględnym zmniejszeniem objętości krwi krążącej, pojawiający się z reguły w wyniku silnego krwotoku;kardiogenny, spowodowany niewydolnością mięśnia sercowego, w którym ciśnienie krwi spada z powodu wady pracującej pompy;septyczny, spowodowany wyrzutem cytokin, które gwałtownie rozszerzają koryto naczyniowe;anafilaktyczny, w...