Antykoncepcja u małych zwierząt. Część III. Metody chirurgiczne u samic

Trwałą niepłodność u samic psów i kotów osiąga się głównie metodami chirurgicznymi. Można wyróżnić kilka jej form, które różnią się techniką operacyjną, konsekwencjami hormonalnymi i skutkami ubocznymi. Podstawowym wskazaniem do sterylizacji suk i kotek jest jednoczesne wyeliminowanie zarówno rui, jak i zdolności rozrodczych, co uzyskuje się przez gonadektomię (kastrację). Najczęściej wykonuje się zatem zabiegi polegające na usunięciu jajników wraz z macicą (owariohisterektomia) lub samych jajników (owariektomia). Sporadycznie są proponowane inne rozwiązania, których celem jest pozbawienie zwierzęcia możliwości rozmnażania z jednoczesnym zachowaniem endokrynowej czynności jajnika.

Gonadektomia

Poza typowymi celami gonadektomii, jakimi są zapobieganie ciąży i unikanie przejawów aktywności płciowej, szczególnym wskazaniem jest istniejąca niepożądana ciąża, którą likwiduje się, amputując macicę i jajniki. Zabieg wykonuje się zwykle około 30. dnia po pokryciu. W tym czasie przeprowadzenie operacji jest stosunkowo łatwe i mniej ryzykowne niż w zaawansowanej ciąży (6). Także niektóre hormonozależne choroby dermatologiczne są powodem kastracji. Dotyczy to m.in. hiperestrogenizmu lub nadwrażliwości na endogenne hormony płciowe (3). Innym wskazaniem do kastracji suk jest cukrzyca (9, 22, 26, 34).

W pewnych rejonach, np. w Stanach Zjednoczonych, przeprowadza się zabiegi sterylizacji zarówno suk, jak i kotek przed dojrzałością płciową, tj. między 5. a 8. miesiącem życia, a nawet w wieku 6-8 tygodni (1, 2, 5, 23). Są przy tym prezentowane dane wskazujące, że następstwa wykonanej wcześnie kastracji nie odbiegają od tych przeprowadzonych w wieku późniejszym (14, 15). W szczególności nie wykazano, aby rozwój fizyczny, w tym szkieletowy i behawioralny różnił si...