Rola żelaza w żywieniu oraz diagnostyka niedoboru żelaza u psów i kotów

Żelazo jest podstawowym, istotnym dla życia mikroelementem, którego zawartość w organizmie stanowi ok. 0,005% ogólnej masy ciała. Jego zawartość w ciele noworodków szczeniąt i kociąt wynosi odpowiednio: od 76 do 100 mg/kg m.c. i od 50 do 60 mg/kg m.c. (1).

Żelazo jest mikroelementem niezbędnym do życia i tylko dwa organizmy na ziemi są od niego niezależne są to: niepatogenne bakterie z rodzaju Lactobacillus oraz patogenne Borrelia burgdorferi (2).

Głównymi źródłami żelaza w organizmie są: hemoglobina (67%), makrofagi (27%) i mioglobina mięśni (4%). Pozostała − śladowa jego ilość − jest zawarta w enzymach (np. cytochromach łańcucha oddechowego itp.) i stanowi tzw. „pulę żelaza labilnego”, wykorzystywaną w procesach biochemicznych. Zasadniczą funkcją żelaza jest budowa cząstek hemoglobiny i mioglobiny, które odpowiadają za transport tlenu (3). Pierwiastek ten jest również katalizatorem reakcji enzymatycznych, bierze udział w przemianach metabolicznych ustroju (m.in. synteza i katabolizm niektórych hormonów, synteza kolagenu, udział w reakcjach odpornościowych) oraz procesach oksydacyjno-redukcyjnych itd.

Źródła i obieg żelaza w organizmie

Najlepszymi pokarmowymi źródłami żelaza hemowego dla zwierząt są: mięso, produkty pochodzenia zwierzęcego, drób i ryby (2-70 mg Fe/kg), a niehemowego: produkty pochodzenia zbożowego (3-340 mg Fe/kg), warzywa i owoce (1-50 mg/kg) oraz rośliny strączkowe (18-89 mg Fe/kg). Warto wspomnieć, że np. soja, która sama w sobie zawiera znaczne ilości żelaza, nie jest jego dobrym źródłem ze względu na wysoką zawartość fitynianów, ograniczających wchłanianie żelaza. Natomiast jej przefermentowana postać (pasta miso czy sos sojowy) pozbawiona fityninanów może u ludzi stanowić jego dobre źródło (4)....