Mikrosporydia – pasożyty oportunistyczne

Mikrosporydia są eukariotycznymi, wewnątrzkomórkowymi, oportunistycznymi pasożytami, które mogą zarażać większość gatunków kręgowców i bezkręgowców. Pierwszy gatunek mikrosporydium (Nosema bombycis) został opisany w XIX wieku jako przyczyna pebryny – „choroby pieprzowej” jedwabników we Francji i Włoszech. Obecnie znanych jest ponad 1200 gatunków mikrosporydiów, których żywicielami są owady oraz przedstawiciele wszystkich klas kręgowców. Większość gatunków jest przyczyną dużych strat ekonomicznych w hodowlach owadów, ryb i zwierząt futerkowych.

Klasyfikacja systematyczna mikrosporydiów od początku ich odkrycia aż do chwili obecnej jest przedmiotem licznych kontrowersji, ale ostatnie badania filogenetyczne wskazują na ich pokrewieństwo z grzybami (12). W medycynie szczególne znaczenie przypisuje się 15 gatunkom należącym do 7 rodzajów, przy czym najczęściej wykrywane u człowieka to gatunki z rodzaju Encephalitozoon (E. cuniculi, E. intestinalis, E. hellem) oraz Enterocytozoon (Enterocytozoon bieneusi). Inwazje mikrosporydiów są obserwowane głównie u osób z obniżoną odpornością, przede wszystkim u pacjentów zakażonych HIV i/lub z AIDS, u osób leczonych immunosupresyjnie po transplantacji narządów lub z innymi formami immunosupresji (19). Wzrasta też liczba przypadków mikrosporydiozy u osób immunokompetentnych, głównie podróżnych i osób w podeszłym wieku (2, 20).

Cztery wymienione wyżej gatunki mikrosporydiów infekują przede wszystkim enterocyty, co prowadzi do zaburzenia wchłaniania, chronicznych biegunek, odwodnienia, utraty masy ciała, a w skrajnych przypadkach do śmierci. E. bieneusi lokalizuje się ponadto w wątrobie, drogach żółciowych, a także w płucach. Mikrosporydia z rodzaju Encephalitozoon są też przyczyną rozsianej mikrosporydiozy, a spory tych pasożytów wykrywane są prawie we wszystkich narządach (1). Spory mikrosporydiów są wydalane z organizmu wraz z kałem, moczem lub wydzielinami układu oddechowego zarażonych żywicieli i wykazują wysoką oporn...