Otyłość – choroba związana z nieprawidłowym żywieniem. Teorie dotyczące jej etiopatogenezy

Otyłość to jedna z „najpopularniejszych” chorób psów i kotów związanych z nieprawidłowym żywieniem. W krajach wysoko uprzemysłowionych (USA, Szwecja, Anglia, Austria) problem ten dotyczy ok. 20% psów i 10-39% kotów (2, 3). W Polsce nadwagę stwierdzono u ok. 28-29% psów i 29-31% kotów, a otyłość – u ok. 9-10% psów i 13% kotów (20, 21). Choroba ta wynika z braku równowagi pomiędzy ilością przyjmowanej i traconej energii, czyli przekarmiania zwierząt i ich zbyt małej aktywności ruchowej. Stan ten może również występować wtórnie w stosunku do takich chorób, jak np. niedoczynność tarczycy czy nadczynność kory nadnerczy.

Wśród przyczyn nadwagi i otyłości podaje się czynniki genetyczne, w tym mutacje, brak dostosowania diety do określonego typu żywieniowego i jego potrzeb metabolicznych, czy zaburzenia mikroflory przewodu pokarmowego (5, 26). W związku z tym zarówno w medycynie człowieka, jak i w weterynarii powstały i egzystują różne teorie, próbujące wyjaśniać obecną pandemię otyłości. Jedną z nich jest „teoria oszczędnego genu”, która przetrwanie ludzi i zwierząt wiąże ze skutecznym magazynowaniem energii w organizmie (16). Zgodnie z powyższą teorią ludzie i psy przy pełnej obfitości pożywienia jedli i tyli, magazynując nadmiar energii na okres przyszłego głodowania. Inaczej wyglądała sytuacja kota, który miał swobodny dostęp do małych gryzoni i polując, w sposób ciągły mógł zaspakajać własne potrzeby żywieniowe, bez okresów nadmiernego „obżarstwa” i „głodowania”.

Można więc powiedzieć, że posiadanie w odległych czasach przez ludzi i psy genów odpowiadających za otyłość było cechą pozytywną i zwiększało szanse na przeżycie okresów głodu. Natomiast w chwili obecnej, przy pełnej dostępności do pożywienia, geny otyłości i mechanizm „oszczędzania energii” stały się zbędne, niepożądane i powiązane z różnymi problemami zdrowotnymi (cukrzyca, choroby serca, choroby kostno-stawowe, choroby dolnych dróg moczowych itp.) (16).

Kolejna teoria została określona „teor...