Mikro-/nanoplastik – nowe zagrożenie w rozrodzie (nie tylko) bydła

Mikro-/nanoplastik w środowisku – drogi wnikania do organizmu

W związku z wszechobecnością MNP, w zależności od sposobu kontaktu, cząstki te wnikają do organizmu różnymi drogami (1-3). Dodatkowo do MNP mogą przyłączać się mikroorganizmy takie jak grzyby, algi czy najczęściej bakterie, stanowiąc dodatkowe zagrożenie (3). Najwięcej plastiku wnika do organizmu przez układ pokarmowy zarówno z pokarmem, jak i z wodą. Nawet oczyszczana woda zawiera tysiące cząsteczek MNP (2). Jeszcze gorzej jest z wodą butelkowaną. Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych pokazały, że w jednym litrze wody kupionej w różnych supermarketach zawartość MNP wahała się w przedziale 110-370 tys. cząsteczek. Nie cały plastik zostanie jednak wchłonięty, co potwierdzają badania kału licznych gatunków (w tym ludzi), w których stwierdza się dużego stopnia zanieczyszczenia MNP (2, 10). Jeśli cząstka MNP jest większa niż 150 μm, jej absorpcja jest w zdrowym organizmie praktycznie niemożliwa (4). Fragmenty poniżej 100 μm mogą przekroczyć barierę jelitową i wniknąć do żyły wrotnej. Podobnie cząstki tej wielkości przenikają barierę skórną – jest to szczególnie ciekawe w aspekcie produktów kosmetycznych, w wielu kremach stwierdzono obecność cząstek MNP o mniejszej średnicy (2). Wraz ze wzrostem grubości skóry absorpcja MNP ogranicza się coraz bardziej do poszczególnych jej warstw – dlatego, choć nie ma badań dotyczących bydła, taka droga wniknięcia MNP wydaje się mniej istotna. Trzecią możliwą ścieżką przenikania do organizmu MNP jest ich inhalacja (2, 4). Cząstki poniżej 20 μm są w stanie przeniknąć nie tylko przez barierę płucną, ale wraz z krwią trafić do większości organów (2, 11). Wielkość rzędu 100 nm umożliwia cząsteczce plastiku przekroczenie bariery krew/łożysko oraz jednej z tych o najwyższej nieprzepuszczalności – krew/mózg (2, 12). Oczywiste jest więc, że cząsteczki MNP licznie przekraczają mniej szczelne bariery w układzie rozrodczym – stwierdzane są w jądrach i nasieniu, jajnik...