Małoocze i entropium u świnki morskiej

Teratologia (dziedzina embriologii) traktuje o nieprawidłowym rozwoju i powstawaniu wad wrodzonych. Należy zaznaczyć, że nie jest zasadą, że wszystkie wady wrodzone mają podłoże dziedziczne. Takie zmiany mogą także wywołać czynniki toksyczne czy infekcyjne. Błędny jest sąd, że wszystkie choroby dziedziczne są wrodzone, ponieważ wiele z nich rozwija się dopiero u zwierząt dorosłych. Główna zasada warta zapamiętania jest taka, że właśnie stadium rozwoju, w którym dochodzi do zadziałania czynnika teratogennego, jest najważniejszą determinantą określającą jego wpływ na ostateczny rozwój gałki ocznej.

Czynniki działające w okresie wczesnej embriogenezy są najczęściej letalne. Natomiast te działające już na etapie organogenezy skutkują rozwojem znacznych zniekształceń narządu wzroku, jak jednoocze (cyklopia) czy małoocze (microphthalmos) (1). Mniej zaawansowane wady poszczególnych części oka związane są zazwyczaj z zadziałaniem czynnika etiologicznego podczas okresu płodowego. Wada ta często notowana jest u świnek morskich ze względu na rozpowszechnienie chowu wsobnego. Hodowla w pokrewieństwie (inbred, incest) polega na kojarzeniu osobników spokrewnionych ze sobą w stopniu wyższym niż wartość średniego spokrewnienia populacji. Skutkiem inbredu jest wzrost homozygotyczności potomstwa. Negatywnym następstwem zwiększonej homozygotyczności jest depresja inbredowa, która może objawiać się zmniejszeniem płodności i plenności, zmniejszoną witalnością, mniejszą odpornością na choroby, wydelikaceniem fenotypu (zmniejszeniem rozmiarów i masy ciała, słabszym kośćcem) czy zwiększeniem wrażliwości na niekorzystne warunki środowiskowe. Inbred nie zwiększa frekwencji niepożądanych genów recesywnych, ale w wyniku wzrostu homozygotyczności dochodzi do ich ujawnienia w fenotypie (2).

Aby chów wsobny przyniósł oczekiwane rezultaty, hodowcy świnek morskich powinni posługiwać się nim rozsądnie, a do hodowli wykorzystywać tylko najlepsze osobniki, sprawdzone pod względem wydajnośc...