Lęk lokomocyjny i choroba lokomocyjna u psów i kotów

Zazwyczaj na początkowym etapie rozwoju omawianego zaburzenia pies lub kot odczuwa strach na widok pojazdu lub na skutek transportu i bodźców z nim związanych: hałasu, zapachu spalin, trudności z utrzymaniem pozycji, wstrząsów czy szybko przesuwającego się obrazu. W tych sytuacjach odczuwany strach ma znaczenie adaptacyjne, ponieważ zwierzę chce uciec przed bodźcami, których nie zna, reaguje na nie instynktownie lub doznało traumy w kontekście jazdy samochodem.

Z czasem jednak zwierzę zaczyna odczuwać strach na bodźce zapowiadające wycieczkę pojazdem, np. widok transportera (zwłaszcza w przypadku kotów), branie kluczyków, zbliżanie się do parkingu (2).

Emocje odczuwane po zadziałaniu tych bodźców są identyczne z tymi, które zwierzę początkowo odczuwało jedynie w samochodzie. Na tym etapie mamy do czynienia z fobią lokomocyjną, która nie jest już adaptacyjna. W wielu przypadkach pies lub kot stara się z czasem unikać wszelkich sytuacji, które mogą (ale nie muszą) prowadzić do jazdy samochodem, czyli dochodzi do rozwinięcia się lęku lokomocyjnego. Definicje strachu, fobii i lęku przedstawiono w tab. 1.

Tab. 1. Definicje lęku strachu i fobii oraz określenie adaptacyjności tych emocji. Na podstawie: Levine E.D. (9)

Powodem rozwoju lęku lokomocyjnego może być również choroba lokomocyjna, a więc nudności odczuwane na skutek poruszania się pojazdu (10). Najczęściej spotykana hipoteza przyczyny wymiotów podczas transportu mówi o odruchu wymiotnym pochodzącym z układu przedsionkowego na skutek nieskoordynowanego przetwarzania informacji przez mózg z powodu otrzymywania sprzecznych komunikatów z różnych ośrodków: komunikat zmysłu wzroku psa lub kota trzymanego w zasłoniętej klatce transportowej informuje o braku poruszania się ciała, podczas gdy ucho wewnętrzn...