Kryptosporydioza psów i kotów

Pierwotniaki z rodzaju Cryptosporidium to powszechnie występujące kokcydia należące do typu Apicomplexa. Miejscem ich bytowania jest nabłonek układu pokarmowego oraz oddechowego gadów, ptaków i ssaków. Do rodzaju Cryptosporidium należy blisko 30 gatunków, z których większość posiada specyficznych żywicieli (23). Obecnie kryptosporydia rozpoznawane są na całym świecie głównie jako czynnik etiologiczny inwazji oportunistycznych zwierząt i ludzi o różnym statusie immunologicznym.

Opisany po raz pierwszy przez Tyzzera w 1907 r. rzadki pasożyt wewnątrzkomórkowy wzbudził zainteresowanie dopiero w latach 70. XX wieku, po wykryciu jego obecności w kale biegunkowym u cieląt. Wybuch największej wodnopochodnej epidemii u ludzi w 1993 r., która objęła ok. 400 tysięcy mieszkańców miasta Milwaukee, zapoczątkował intensywne badania nad biologią, doskonaleniem metod diagnostycznych, profilaktyką i terapią Cryptosporidium (18).

Występowanie Cryptosporidium u psów i kotów

Pierwotniaki z rodzaju Cryptosporidium są szeroko rozpowszechnione i występują praktycznie na całym świecie. Psy i koty, chociaż są żywicielami specyficznych gatunków – C. canis i C. felis – wykazują również wrażliwość na inwazję C. hominis, C. parvum, C. meleagridis, C. andersoni czy C. muris (6, 20). Prewalencja Cryptosporidium spp. u psów waha się od 0,9% do 38%, natomiast u kotów od 1,4% do ok. 10% – w zależności od kraju (8, 11, 21, 22). W Polsce obecność Cryptosporidium spp. wykazano w 9 (37,5%) z 24 badanych hodowli, tj. u 13% psów (1). Badania dowodzą, że skupiska zwierząt sprzyjają rozprzestrzenianiu się inwazji. Większy odsetek osobników zarażonych notuje się w schroniskach czy przedszkolach dla psów (11, 17). Niektóre badania wskazują, że wiek nie stanowi czynnika predysponującego (8, 11, 22), a inne wręcz przeciwnie – dowodzą, że inwazja dotyczy głównie młodych zwierząt (10, 19). Rozbieżności dotyczą również częstości występowania poszczególnych gatunków. W Japonii, Chinach (Szanghaj) i we...