Jak zmierzyć się ze starością u psów i kotów – słów kilka…

Starzenie się jest normalnym fizjologicznym okresem w życiu zwierząt i obejmuje ¹/₃ przewidywanej, końcowej części ich życia. W ujęciu biologicznym wiąże się ono z postępującymi zmianami związanymi z pogorszeniem funkcjonowania narządów i układów całego organizmu.

Powoduje to:

• niemożność utrzymania endogennej równowagi (homeostazy),
• większe narażenie na stres oksydacyjny
• wyższą podatność na zachorowania wynikające np. z obniżonej odporności, upośledzonej funkcji narządów itp.

Starość u zwierząt to również:

• zmiany w zachowaniu wynikające ze zmian degeneracyjnych w mózgu czy narządach zmysłów,
• spadek aktywności fizycznej (np. sarcopenia, zmiany w stawach)
• zmniejszony apetyt (1, 5).

Okresy „starości” u psów i kotów

U psów i kotów wyodrębniono dwa okresy starości, którą można określić jako „wczesną” i „późną”. W przypadku psów jest ona ściśle związana z wielkością psa (rasą), u kotów, ze względu na większe ujednolicenie ich mas ciała, nie ma aż tak dużej rozbieżności rasowej (1, 5). Uproszczone granice wiekowe podano w tab. 1.

Postępowanie ze starszym zwierzęciem

Starość u zwierząt możemy rozpatrywać również w dwóch aspektach:

• leczenia seniora – czyli aktualny problem zdrowotny, związany z wprowadzeniem odpowiedniej diety, leków, suplementów oraz prewencji

lub

• opóźnienia procesu starzenia się organizmu.

Badania u ludzi wskazują, że odczuwanie wieku jest osobniczo-zależne i silnie związane z aktywnością fizyczną i umysłową (4, 6). Nie ma przeciwwskazań, aby powyższa reguła aktywnego życia i stymulacji ośrodkowego układu nerwowego była również stosowana u zwierząt.

Aktywne życie starszego psa jest często przedłużeniem jego dotychczasowego sposobu egzystencji w środowisku. W dużej mierze zależy to od aktywności i chęci właściciela, ale mając na uwadze dostępność „parków dla psów”, „torów przeszkód” itp., można wybrać te opcje fizycznych atrakcji, które będą najlepiej dopasowane do możliwości zwierząt. Bardzo ważne są również bodźce oddziaływania otoczenia na korę mózgową zwierząt, tak aby zapewnić jej stałą stymulację (7, 8). Dlatego tak ważne są zabawy związane np. z poszukiwaniem przysmaków czy ulubionych zabawek lub inne zadania, wymagające od psa przemyślenia, w jaki sposób je wykonać.

Dużo trudniej jest aktywizować kota, ze względu na jego naturę, uwzględniającą w ciągu doby tylko 20% aktywności oraz aż 80% snu (ryc. 1). Niemniej jednak dobrym rozwiązaniem dla niego jest plac zabaw z interesującymi, być może naturalnymi elementami – pnie drzew, kłody, drewniany drapak, labirynt, półki zamontowane na różnych wysokościach, ciekawe tunele i schowki itp. Dużo większe możliwości mają właściciele domów z ogrodem, którego część można zaadaptować na kocią „wolierę”.

Możliwość „śledzenia” tego, co się dzieje dookoła, i aktywnej interakcji jest niezaprzeczalnym benefitem, który utrzymuje zwierzę w dobrej kondycji „umysłowo-fizycznej” (ryc. 2).

Niestety nie wiemy, o czym myśli kot siedzący na oknie lub na werandzie domu. Niemniej jednak z informacji uzyskiwanych od właścicieli chorych zwierząt, które mają możliwość korzystania z „wybiegu” (ogródka itp.), dowiadujemy się, że powrót do zdrowia ma u nich miejsce stosunkowo szybciej niż u tych siedzących wyłącznie w mieszkaniach. Wydaje się, że wpływ natury, środowiska zewnętrznego (zieleń, słońce itp.) stanowi jak dotąd niedoszacowaną lub nieoszacowaną korzyść dla organizmu.