Zarys lecznictwa zwierząt na ziemiach polskich. 200 lat od powstania pierwszej polskiej szkoły weterynaryjnej

Streszczenie

Początki weterynarii na ziemiach polskich były zapewne związane z udomowieniem zwierząt. Niestety brak źródeł materialnych nie pozwala na odtworzenie działań leczniczych aż do średniowiecza. Co prawda istnieją doniesienia o terapii koni u Słowian, które zawdzięczamy Apsyrtosowi (315-368 n.e.), weterynarzowi oddziałów Konstantyna Wielkiego, ale są one szczątkowe. W XIV wieku pojawiają się pierwsze pisemne wzmianki o leczeniu koni królewskich, a znaną postacią staje się kowal Jakusz z Wiślicy, uważany za pierwszą osobę zajmującą się terapią weterynaryjną w Polsce. Z kolei Florian Caborti, aptekarz króla Zygmunta Augusta, zostawia po sobie zapis 30 recept z preparatami przeznaczonymi dla zwierząt.

Mniej więcej w tym samym czasie (XVI w.) wychodzi praca Conrada prezentująca zarówno przepisy lecznicze, jak i procedury medyczne stosowane u koni. Dopiero w drugiej połowie XVIII w. w Europie pojawiają się szkoły weterynaryjne. Pierwszą, która rozpoczęła działalność na ziemiach polskich, była placówka w Wilnie kierowana przez prof. Ludwika Bojanusa. Następne były szkoły w Warszawie i we Lwowie.

Słowa kluczowe

początki lecznictwa zwierząt, historia weterynarii, szkoły weterynaryjne w Polsce

Abstract

The beginnings of veterinary medicine in Poland were probably linked to the domestication of animals. Unfortunately, lack of material resources does not allow us to reconstruct therapeutic activities until the Middle Ages. However, there are reports of equine therapy by the Slavs owing to Apsyrtus (315-368 AD), a veterinarian of Constantine the Great’s troops, but they are rudimentary. In the 14^th century, the first written references to the treatment of royal horses appear, a well-known figure being blacksmith Jakusz from Wiślica, considered to be the first person involved in veterinary therapy in Poland. In turn, Florian Caborti, apothecary to King Sigismund Augustus, leaves behind a record of 30 prescriptions with preparations for animals.

Around the same time (16^th century), Conrad’s work presenting both medicinal prescriptions and medical procedures for horses comes out. It is only in the second half of the 18^th century that veterinary schools appear in Europe. The first one initiated in Poland was in Vilnius, headed by Professor Ludwik Bojanus. This was followed by schools in Warsaw and Lviv.

Keywords

origins of animal medicine, history of veterinary medicine, veterinary schools in Poland