Diagnoza: ostre uszkodzenie nerek. Rozmowa z lek. wet. Anną Klimczak

W przypadku psów i kotów wykorzystywanych do hodowli najważniejszą rolę w uświadamianiu właścicieli pełnią lekarze weterynarii zajmujący się rozrodem oraz opieką nad hodowlami. Ich zadaniem powinno być dopilnowanie, aby każda suka oraz każdy pies zostały odpowiednio zbadane jeszcze przed kryciem. Warto wykonać badanie krwi, badanie ogólne moczu ze stosunkiem białka do kreatyniny, badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Opiekując się zwierzęciem, którego rasa jest predysponowana do pewnych chorób dziedzicznych, powinniśmy wykonać wszelkie badania zmniejszające ryzyko wystąpienia tych wad u potomstwa. Osobniki będące nosicielami niepożądanych genów powinny zostać definitywnie wykluczone z rozrodu.

Z drugiej strony zadaniem lekarza weterynarii powinno być jednoczesne uświadamianie potencjalnych nabywców rasowego psa lub kota, aby zawsze przed kupnem upewnili się, że rodzice zwierzęcia są osobnikami zdrowymi i przebadanymi w kierunku chorób dziedzicznych.

OUN (ostre uszkodzenie nerek)/AKI (acute kidney injury) to zespół kliniczny obejmujący zaburzenia o różnej etiologii. Czy objawy ostrego uszkodzenia nerek mogą zostać pomylone z objawami innych chorób?

Pierwsze objawy kliniczne OUN to: apatia, brak łaknienia, wymioty oraz biegunka. Bardzo często terapia bez badań dodatkowych zostaje ukierunkowana na zapalenie żołądka, jelit bądź trzustki, zatrucie pokarmowe, niestrawność czy zarobaczenie. Nierzadko zdarza się również obserwować przy tego typu objawach leczenie babeszjozy „w ciemno”, bez uprzedniego wykonania badań krwi w tym kierunku. Obecność poliurii oraz polidypsji często jest błędnie interpretowana jako reakcja na wysoką temperaturę otoczenia bądź na włączone centralne ogrzewanie. Nieprzyjemny zapach amoniaku z pyska bywa mylony z brzydkim zapachem, którego przyczyną są bakterie w jamie ustnej. Wraz z brakiem apetytu i apatią objawy te interpretowane są jako zaawansowana choroba przyzębia. Zdarza się, że taki pacjent bez uprzednich badań krwi kierowany jest na zabieg sanacji jamy ustnej.

Z drugiej strony należy pamiętać, że postawienie prawidłowej diagnozy, jaką jest OUN, to jeszcze nie wszystko. Zawsze należy szukać przyczyny tego stanu. U podłoża OUN często leżą inne jednostki chorobowe, m.in.: ropomacicze, choroba Addisona, choroba Cushinga, choroby odkleszczowe, zaawansowana choroba przyzębia, choroba serca czy choroby nowotworowe.

Ostre uszkodzenie nerek jest potencjalnie odwracalnym stanem nagłego pogorszenia czynności wydalniczej nerek. Czy możliwe jest całkowite wyleczenie w przypadku podjęcia leczenia we wczesnej fazie choroby?

Podczas ostrego uszkodzenia nerek dochodzi do martwicy i złuszczania się komórek kanalików nerkowych. Aby doszło do ich regeneracji, muszą zostać spełnione dwa warunki. Po pierwsze, błona podstawna kanalików musi pozostać nienaruszona, a po drugie, muszą przetrwać choćby pojedyncze komórki nabłonka, które zdolne są do pełnienia swoich funkcji. To one dają początek komórkom potomnym, które z czasem dojrzeją i rozpoczną prawidłowe funkcjonowanie. W przebiegu ostrego uszkodzenia nerek dochodzi również do uszkodzenia śródbłonka naczyń, i tym samym do uszkodzenia kłębuszków nerkowych. Część nefronów obumiera, a pozostałe ulegają przerostowi kompensacyjnemu. Wczesne zdiagnozowanie ostrego uszkodzenia nerek ogranicza stopień zaawansowania zmian patologicznych tkanek i przy zastosowaniu odpowiedniej terapii daje szansę całkowitego wyleczenia pacjenta.

W zakresie medycyny ludzkiej ostre uszkodzenie nerek jest rzadkim, ale dość dokładnie zbadanym zjawiskiem. Na jakim etapie znajdują się w tym zakresie badania prowadzone przez lekarzy medycyny weterynaryjnej? Z punktu widzenia praktyka, jakie informacje o ostrym uszkodzeniu nerek, przykładowo pozyskane od kolegów po fachu, ułatwiły znacząco diagnostykę i leczenie?

W medycynie weterynaryjnej ostre uszkodzenie nerek jest dość częstym zjawiskiem. Ze względu na bardzo bogatą etiologię oraz różnice międzygatunkowe, a nawet międzyrasowe, w przebiegu choroby wiele zagadnień pozostaje nadal niejasnych. W Stanach Zjednoczonych trwają obecnie badania nad ustaleniem biomarkerów faz patologicznych OUN, mających ułatwić wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego.

Z mojego punktu widzenia najcenniejsze są informacje na temat skutecznej terapii psów z OUN w przebiegu boreliozy oraz chorób autoimmunologicznych, a także pacjentów z przewlekłym, opornym na leczenie nadciśnieniem ogólnoustrojowym.