Zespół pozostawionego jajnika (ORS)

Kastracja samic jest najpowszechniejszym zabiegiem chirurgicznym w praktyce weterynaryjnej. Zapobiega występowaniu rui, ciąży, nowotworów jajników, gruczołów sutkowych i pochwy oraz ropomacicza, ma na celu ustabilizowanie pewnych zaburzeń endokrynologicznych, takich jak cukrzyca (1). Badania naukowe wskazują, że suki i kotki poddane owariektomii lub owariohisterektomii żyją dłużej od zwierząt, które nie zostały poddane gonadektomii (2). Częstym i szeroko opisywanym w literaturze weterynaryjnej powikłaniem tego zabiegu jest zespół pozostawionego jajnika (ang. ovarian remnant syndrome – ORS). ORS stanowi 17-43% powikłań po owariohisterektomii (3-5).

Pozostawiona tkanka nie traci czynności funkcjonalnej i wydzielniczej, a co za tym idzie – zabieg chirurgiczny nie spełnia swojej profilaktycznej roli (6-8). ORS budzi wiele kontrowersji w praktyce weterynaryjnej. Według Kodeksu cywilnego zlecenie kastracji, czyli całkowitego usunięcia gruczołów płciowych, które ma spowodować ustanie funkcji rozrodczych i endokrynnych, jest umową o dzieło (9). Po operacji powinny zostać nieodwracalnie zniesione zarówno zdolność do rozmnażania, jak i sposoby zachowania zależne od jajnikowych steroidów płciowych. W przypadku nieprawidłowo przeprowadzonej kastracji wymienione cele nie zostają osiągnięte, a właściciel suki lub kotki może się domagać ponownego zabiegu lub zwrotu poniesionych kosztów.

Pozostawiona tkanka jajnikowa może wpływać na jakość życia, a także skrócić długość życia zwierzęcia, ponieważ wykazuje predyspozycje do tworzenia torbieli pęcherzykowych lub guzów ziarnistych. Obie zmiany powodują ciągłą produkcję estrogenów i często prowadzą do nowotworzenia listwy mlecznej.

Etiologia

ORS najczęściej jest konsekwencją błędu chirurgicznego (4, 11, 12). Zbyt mała linia cięcia, niedostateczne znieczulenie oraz niezerwanie więzadła jajnikowego utrudnia odpowiednie wyeksponowanie jajnika podczas zabiegu sterylizacji, co zwiększa szansę na nieprecyzyjne założenie prze...