Badanie ultrasonograficzne u pacjentów z podejrzeniem tępego urazu jamy brzusznej – protokół FAST (Focused Assessement with Sonography for Trauma)

Określenie ilości wolnego płynu

Uwidocznienie wolnego płynu w jamie brzusznej pozwala na orientacyjne określenie jego ilości i echogeniczności. U ludzi w tym celu powstały odpowiednie schematy punktacji, pozwalające na zakwalifikowanie pacjentów do ewentualnego zabiegu operacyjnego (3). Podobne metody określające orientacyjnie ilość wolnego płynu powstały również w weterynarii. Opierają się na następującej klasyfikacji (10, 11):

0 – brak wolnego płynu w 4 przyłożeniach sondy,1 – wolny płyn stwierdzony w 1 na 4 przyłożeniach sondy,2 – wolny płyn stwierdzony w 2 na 4 przyłożeniach sondy3 – wolny płyn stwierdzony w 3 na 4 przyłożeniach sondy,4 – wolny płyn stwierdzony we wszystkich przyłożeniach sondy.

W przypadku negatywnego wyniku badania FAST lub też wykrycia niewielkiej ilości płynu w minimum 1-2 miejscach konieczne jest ponowne badanie kontrolne, a nawet cykl badań seryjnych co 4-6 godzin. Pozwala to na oszacowanie objętości krwawienia, przy jednoczesnym monitorowaniu pacjenta (10, 11, 18). U pacjentów, którzy uzyskali największy wskaźnik punktowy, zaleca się kolejne badania co 8-12 godzin, co ma pozwolić na określenie ustępowania zmian (10). Ponowne wykrycie płynu w poprzednio zajętych miejscach pomaga w podjęciu decyzji o dalszym postępowaniu terapeutycznym.

Badania kontrolne ujawniające obecność płynu we wcześniej wolnych od niego miejscach skorelowano z pogorszeniem parametrów laboratoryjnych krwi i koniecznością transfuzji, stąd ocena punktowa FAST jest uznana za wymierny wskaźnik stopnia ciężkości doznanego urazu (10, 11). W przypadku wykrycia niewielkiej ilości płynu w sąsiedztwie narządu miąższowego w badaniu początkowym wynik ten może nasuwać podejrzenie uszkodzenia konkretnego narządu (10). Pacjenci, którzy nie poddają się stabilizacji stanu ogólnego, a u których kolejne badania wskazują na obecność płynu bez możliwości stwierdzenia innych nieprawidłowości, powinni być poddani laparotomii diagnostycznej (3, 18). W medycynie liczba pacje...