Badania profilaktyczne psów i kotów

Diagnostyka laboratoryjna to nie wszystko

Same badania krwi nie rozwiązują problemu profilaktyki. Podstawą jest okresowe badanie kliniczne. Przy okazji obowiązkowych szczepień przeciwko wściekliźnie warto zbadać klinicznie pacjenta i ocenić:

• błony śluzowe i stan uzębienia,
• węzły chłonne,
• obejrzeć worek mosznowy i srom,
• omacać jamę brzuszną,
• osłuchać klatkę piersiową.

Warto też dokładnie omacać zwierzę, zwracając uwagę na powłoki skórne i tkankę podskórną. Wyrobienie w sobie nawyku dokładnego badania pozwoli na wczesne dostrzeżenie ewentualnych nieprawidłowości.

Każdy lekarz weterynarii specjalizujący się w wąskiej dziedzinie będzie zwracał uwagę na inne aspekty badań profilaktycznych. W przypadku stomatologa będzie to regularna kontrola uzębienia, zwłaszcza płytki nazębnej i przyzębia u pacjentów z predyspozycjami (np. Yorkshire terriery). Okulista zwróci uwagę na stan oczu, w tym zmętnienie soczewki i ciśnienie śródgałkowe. Kardiolog dokładnie osłucha serce, aby wykluczyć wczesne objawy niedomykalności zastawki mitralnej i ewentualnie wykona ECHO. W przypadku onkologa będzie to ocena palców u terrierów i sznaucerów o czarnym ubarwieniu, mająca na celu wychwycenie  zmian o charakterze czerniaka, a także ocena gruczołu sutkowego u suk oraz obwodowych węzłów chłonnych. Parazytolog zaleci okresowe badania kału w celu wykluczenia inwazji pasożytniczych, co będzie dużo bardziej skuteczne niż „profilaktyczne odrobaczanie w ciemno”, dające tylko poczucie odrobaczenia. Zwłaszcza w kontekście możliwości transmisji niektórych chorób z człowieka na zwierzę i odwrotnie, czego przykładem może być Giardia duodenalis (9).

Oddzielnym zagadnieniem są badania profilaktyczne po przebytych chorobach. Okresowe badania kontrolne są początkowo związane z oceną procesu leczenia, a po ustąpieniu objawów i wyleczeniu – z monitorowaniem wystąpienia nawrotów. Nierzadko tacy pacjenci do końca życia muszą przechodzić przeglądy stanu zdrowia.

Szczególną rolę mają profilaktyczne badania u pacjentów onkologicznych, ponieważ choroby nowotworowe mogą występować nawet u 30% psów i kotów. Na podstawie wyników badań możliwa jest wczesna diagnostyka i rozpoczęcie leczenia. Coraz więcej właścicieli zgłasza się ze swoimi podopiecznymi na wizyty mające na celu wykluczenie właśnie tych chorób. Oczekiwania i brak zrozumienia mogą daleko wybiegać przed możliwości diagnostyczne lekarzy weterynarii (4). Ponadto badania profilaktyczne przeprowadzone niewłaściwie mogą niekiedy wprowadzić w błąd. Badanie zmierzające do wykrycia przeciwciał we krwi przeciwko określonym antygenom chorób wektorowych (np. Anaplazma, Borelia) mogą dać wyniki negatywne, jeśli nie uwzględni się kilkutygodniowego czasu potrzebnego do wytworzenia tych przeciwciał. Niemniej w świetle zmian klimatycznych coraz większą rolę ogrywa profilaktyczna detekcja chorób wektorowych (7).

Podsumowanie

Profilaktyka jest coraz ważniejszą dziedziną medycyny weterynaryjnej. Obejmuje ona nie tylko profilaktyczne szczepienia i odrobaczanie, ale także regularne kontrole u lekarza weterynarii połączone z wykonywaniem okresowych badań laboratoryjnych. Rola lekarza nie sprowadza się jedynie do wykonywania tych badań, ale przede wszystkim polega na uświadamianiu właścicieli o konieczności ich wykonywania.