Dyshormonoza tarczycowa z eutyreozą jako wyzwanie dla lekarza klinicysty

Pojęcie zespołu dyshormonozy tarczycowej z eutyreozą, zwanej także eutyreozą chorobową (ESS, ang. euthyroid sick syndrome, NTIS, ang. non-thyroidal illness syndrome) odnosi się do zmian w stężeniu hormonów tarczycy w surowicy obserwowanych w przebiegu chorób pozatarczycowych, przy braku pierwotnej dysfunkcji osi podwzgórze – przysadka – tarczyca. Zjawisko to do tej pory nie jest w pełni poznane i wiadomo, że obejmuje wiele różnych mechanizmów: syntezy, wydzielania, transportu i metabolizmu hormonów tarczycy, skutkując supresją ich koncentracji w surowicy krwi (9, 33). Jest to mechanizm kompensacyjny, optymalizujący wydatek energetyczny chorego organizmu (32), który nierzadko jest przyczyną zbyt pochopnego postawienia diagnozy pierwotnej niedoczynności tarczycy. Problem ten u lekarzy weterynarii doczekał się nawet opracowania naukowego przez zespół Travail, który przedstawił trzem brytyjskim lekarzom klinicystom 102 przypadki opisane przez ich kolegów z terenu jako niedoczynność tarczycy i suplementowane hormonalnie (31). Wynik badania wykazał, że aż w 70% brak było pełnej zgodności lekarzy co do zaproponowanego postępowania diagnostycznego i postawionego rozpoznania. Niestety wśród opisywanych przypadków terenowych znalazło się również wiele takich, w których diagnoza hipotyreozy postawiona została zbyt pochopnie.

Aby zrozumieć bliżej fenomen zespołu dyshormonozy tarczycowej z eutyreozą, należy pamiętać, że oś podwzgórzowo-przysadkowo-tarczycowa jest złożonym mechanizmem umożliwiającym kontrolę i modulację wydzielania hormonów tarczycy, tym samym przyczynia się do utrzymania homeostazy całego organizmu. Układ współczulny i hormony tarczycy zwykle oddziałują w sposób skoordynowany w reakcji na środowisko zewnętrzne organizmu. Podczas gdy układ współczulno-nadnerczowy zapewnia szybką reakcję i natychmiastowe dostosowanie, hormony tarczycy zwiększają zdolność komórek do reagowania na większość skutków działania katecholamin i utrzymują tempo metabolizmu odpowi...