Zakażenia układu moczowego spowodowane infekcją Corynebacterium urealyticum u psów i kotów. Analiza przypadków

Corynebacterium urealyticum (dawniej Corynebacterium group D2) jest rzadko rozpoznawaną przyczyną zapalenia pęcherza moczowego u psów i kotów. W medycynie ludzkiej bakteria ta jest znana od 1985 roku jako patogen szpitalny, oportunistyczny, a wywołane nim zakażenia uznawane są za duże wyzwanie diagnostyczne oraz terapeutyczne (1).

Corynebacterium urealyticum jest bakterią oporną na wiele antybiotyków, a jej hodowla wymaga specjalnych warunków. Jest to wolno rosnąca (min. 72 godziny inkubacji) (6), niehemolityczna, Gram-dodatnia pałeczka wykazująca silny tropizm do komórek nabłonka dróg moczowych i potrafiąca wniknąć w głąb błony śluzowej (6, 7). Należy do bakterii tlenowych niewytwarzających przetrwalników. Produkuje duże ilości ureazy, enzymu biorącego udział w rozkładzie mocznika do amoniaku i dwutlenku węgla. W wyniku tego procesu mocz zmienia swój charakter na alkaliczny, a pH przeważnie wynosi 8,0 lub więcej.

Zasadowe środowisko sprzyja wytrącaniu się fosforanów amonowo-magnezowych i fosforanów wapnia. Kryształy te często inkrustują uszkodzoną wcześniej błonę śluzową pęcherza moczowego, cewki moczowej, moczowodów oraz miedniczek nerkowych. Zjawisko to jest komplikacją wynikającą z przewlekłego zapalenia pęcherza. W literaturze możemy spotkać nazwę „inkrustowane zapalenie pęcherza moczowego/miedniczek nerkowych” (ang. encrusting cystitis/pyelitis, ew. alkaline-encrusted cystytis/pyelitis) (1-4, 12-14).

Pojawiła się również hipoteza, że komórki ściany pęcherza pod wpływem przewlekłego stanu zapalnego wywołanego Corynebacterium urealyticum mogą różnicować się w komórki linii osteogennej, zapoczątkowujące syntezę białek typowych dla osseiny (osteokalcyna, osteonektyna, osteopontyna). Jest to proces prowadzący do kalcyfikacji ściany pęcherza moczowego. Jest zjawiskiem odwracalnym wraz z ograniczeniem reakcji zapalnych (9).