Zaburzenia fizjologii nadnerczy
Nadnercza są narządem parzystym, znajdują się w przestrzeni zaotrzewnowej, w okolicy górnego bieguna nerek. Masa nadnerczy jest dobrze skorelowana z masą ciała zwierzęcia, przyjmuje się, że u psów jest to około 1,5 g/10 kg, u kotów 1,2 g/10 kg. Nadnercza są bardzo dobrze ukrwione przez odgałęzienia tętnic nerkowych, natomiast unerwione są przez sympatyczny nerw trzewny większy (1).
Nadnercza składają się z części korowej (zewnętrznej) pochodzącej z mezodermy i rdzeniowej (wewnętrznej) rozwijającej się z ektodermy, różniących się pod względem budowy i czynności. Ze względu na dwa typy komórek (steroidogeniczne w korze i chromochłonne w rdzeniu) nadnercza syntetyzują odmienne strukturalnie hormony.
Kora nadnerczy
Zbudowana jest z trzech warstw: kłębkowatej (zona glomerulosa), pasmowatej (zona fasciculata) i siatkowatej (zona reticularis). Te trzy warstwy stanowią więcej niż 80-85% masy gruczołu u psów i kotów. Interesujący jest fakt, że u kotowatych jest bardzo rozwinięta kora płodowa, tzw. pasmo X, które dość szybko po urodzeniu ulega inwolucji (1).
Aktywność hormonalna nadnerczy podlega regulacji dzięki hormonom wydzielanym z wyższych pięter osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej (HPA), odpowiednio kortykoliberyny (CRH) oraz adrenokortykotropiny (ACTH). Pomiędzy trzema poziomami osi HPA zachodzi regulacja na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego (schemat 1).
W procesie steroidogenezy w korze nadnerczy syntetyzowanych jest wiele hormonów, które usystematyzowane są w kilka grup:
Steroidy płciowe – progestageny (progesteron), androgeny (testosteron) i estrogeny (estradiol, estriol, estron).Kortykoidy – 11-dezoksykortykosteron, 11-dezoksykortyzol.Kortykosteroidy – glikokortykoidy (kortyzol, kortykosteron, kortyzon, 11-dehydrokortykosteron) oraz mineralokortykosteroidy (aldosteron).
Stwierdzono, że kortyzol syntetyzowany jest w warstwie pasmowatej i siatkowatej, aldosteron w kłębkowatej, a kortykosteron powstaje we wszystkich trzech warstwa...
Dostęp ograniczony.
Pełen dostęp do artykułu tylko dla zalogowanych użytkowników z wykupioną subskrypcją.
zaloguj sięlub
zarejestruj sięMogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2608 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Ogólnopolski Dzień Koni
Koń od setek lat zajmował stałe miejsce w polskim krajobrazie, w polskim życiu, i w polskiej symbolice narodowej. Stanowił również symbol bogactwa, bowiem nie każdego było na niego stać. Zwierzęta te przez długi czas były popularnymi zwierzętami pociągowymi, pełniły też funkcje transportowe czy pracowały w gospodarstwach. Rozwój techniki zmienił jednak nieco rolę koni, we współczesnym […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Choroby układu oddechowego świń są ważnym problemem zdrowotnym i – w konsekwencji – ekonomicznym w chowie świń. Przyczyny wysunięcia się tej grupy chorób na czoło problemów zdrowotnych to, przede wszystkim, mająca miejsce w Europie około 30 lat temu zmiana systemu chowu świń z drobnotowarowego na średnio- i wielkotowarowy oraz potęgujący się z roku na roku […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Problemy stomatologiczne i wynikające z ich obecności przeszkody w prawidłowym użytkowaniu koni są jedną z częstszych przyczyn interwencji lekarzy weterynarii specjalizujących się w tej dziedzinie. Dowiedziono, że po diagnostyce kulawizn, szczepieniach, diagnostyce i leczeniu chorób układu rozrodczego, badanie przed kupnem/sprzedażą zajmuje najwięcej czasu praktykującym lekarzom weterynarii (1). Ewolucyjna droga od żyjącego we wczesnym Eocenie Hyracotherium […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]
Wiosną zapisz się do bezpłatnego newslettera!
Bądź na bieżąco z nowościami z branży weterynaryjnej.
