Etiopatogeneza zapadu tchawicy – przegląd literatury

Zapad tchawicy jest chorobą układu oddechowego, charakteryzującą się grzbietowo-brzusznym spłaszczeniem tchawicy, wynikającym ze zwiotczenia jej części błoniastej. Schorzenie zostało opisane u różnych gatunków zwierząt, jakkolwiek przeważająca liczba udokumentowanych przypadków dotyczy psów, głównie ras małych lub karłowatych, u których jest częstą przyczyną kaszlu i duszności.

Jako pierwszy o zapadzie tchawicy doniósł w 1941 roku Bauman (2). W latach sześćdziesiątych zostały opisane liczne przypadki zapadu, dzięki czemu nastąpił znaczący postęp w zakresie wiedzy klinicznej dotyczącej tej jednostki chorobowej. Dużą rolę odegrały badania O’Briena i wsp., którzy jako pierwsi przeanalizowali większą grupę chorych zwierząt – 29 przypadków (35). Następnie patofizjologia schorzenia była badana w szczególności przez Dona i wsp. w latach siedemdziesiątych (14-16) oraz Dallmana i wsp. w latach osiemdziesiątych (10-13).

Od momentu odkrycia anomalii związanych z tą chorobą opracowano szereg technik chirurgicznych mających na celu przywrócenie prawidłowego światła tchawicy. Pierwszą metodą zastosowaną w latach sześćdziesiątych była częściowa chondrotomia. Jej celem było doprowadzenie do wzrostu napięcia części błoniastej tchawicy (30). W 1973 roku opisano zabieg polegający na zmarszczeniu zwiotczałej części błoniastej (dorsal tracheal membrane plication) (39). Technika przywraca prawidłowy kształt światła tchawicy, doprowadza jednak do usztywnienia oraz znaczącego zmniejszenia średnicy narządu (7, 25). Niedoskonałości powyżej opisanych metod zabiegowych oraz zachowawczego leczenia farmakologicznego spowodowały opracowanie technik, wykorzystujących różnego rodzaju protezy – zarówno zewnątrz-, jak wewnątrztchawicze. Wysoka cena implantów, zwłaszcza wewnątrztchawiczych, szereg opisywanych powikłań chirurgicznego leczenia zapadu oraz brak przewidywalnych długotrwałych efektów leczenia powodują, że naukowcy wciąż dążą do lepszego poznania wszystkich aspektów tej patologi...