Przewlekły stres u psów i kotów. Co mogą nam zaoferować nutraceutyki w postępowaniu z pacjentem lękowym?
Fizjologia stresu
Stres to proces, za pomocą którego organizm reaguje na czynniki środowiskowe (fizyczne lub psychiczne) zagrażające jego równowadze lub naruszające ją, a zatem najprościej ujmując – reakcja organizmu na zagrożenie (1). Czynniki środowiskowe, o których mowa, często nazywane są stresorami. Działanie stresorów powoduje aktywację dwóch podstawowych układów reakcji stresowej. Są to układ sympatyczno-nadnerczowy (ang. sympathetic-adrenomedullary, SAM) i układ podwzgórze – przysadka – nadnercza (ang. hypothalamic-pituitary-adrenocortical axis, HPA). Pierwszy z nich tworzą sympatyczny układ autonomiczny oraz rdzeń nadnerczy, drugi natomiast to hierarchiczna oś neuroendokrynna, rozpoczynająca się kortykoliberyną, a kończąca się na glikokortykosteroidach (2).
Sympatykotonia jest reakcją dwutorową. Z jednej strony dochodzi do współczulnej stymulacji narządów drogą synaptyczną przez zazwojowe włókna adrenergiczne (w większości narządów) lub zazwojowe włókna cholinergiczne. Równolegle w wyniku pobudzenia współczulnego aktywowana jest droga endokrynna. Rdzeń nadnerczy uwalnia do krwi adrenalinę. Adrenalina między innymi rozszerza naczynia mięśni szkieletowych, przyspiesza akcję serca i zwiększa wieńcowy przepływ krwi, a także nasila glikogenolizę, glikolizę i lipolizę. Noradrenalina silnie kurczy naczynia krwionośne jelit, skóry i śledziony, doprowadzając do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Efekt pobudzenia wzmacniany jest przez wyrzut kortykosteroidów (szlak HPA), które, blokując pozaneuronalny wychwyt adrenaliny, wydłużają czas jej obecności we krwi, a co za tym idzie, działanie stymulujące.
Kortykosteroidy wykazują także działanie synergistyczne z katecholaminami, np. podnosząc poziom glukozy we krwi. Ponadto sympatykotonia wspomagana jest przez podwyższone wydzielanie hormonów tarczycy, które zwiększają tempo przemian metabolicznych w organizmie. Reakcje te prowadzą do aktywacji rezerw czynnościowych i energetycznych organizmu, co w efekcie...
Dostęp ograniczony.
Pełen dostęp do artykułu tylko dla zalogowanych użytkowników z wykupioną subskrypcją.
zaloguj sięlub
zarejestruj sięMogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2609 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Ogólnopolski Dzień Koni
Koń od setek lat zajmował stałe miejsce w polskim krajobrazie, w polskim życiu, i w polskiej symbolice narodowej. Stanowił również symbol bogactwa, bowiem nie każdego było na niego stać. Zwierzęta te przez długi czas były popularnymi zwierzętami pociągowymi, pełniły też funkcje transportowe czy pracowały w gospodarstwach. Rozwój techniki zmienił jednak nieco rolę koni, we współczesnym […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Choroby układu oddechowego świń są ważnym problemem zdrowotnym i – w konsekwencji – ekonomicznym w chowie świń. Przyczyny wysunięcia się tej grupy chorób na czoło problemów zdrowotnych to, przede wszystkim, mająca miejsce w Europie około 30 lat temu zmiana systemu chowu świń z drobnotowarowego na średnio- i wielkotowarowy oraz potęgujący się z roku na roku […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Problemy stomatologiczne i wynikające z ich obecności przeszkody w prawidłowym użytkowaniu koni są jedną z częstszych przyczyn interwencji lekarzy weterynarii specjalizujących się w tej dziedzinie. Dowiedziono, że po diagnostyce kulawizn, szczepieniach, diagnostyce i leczeniu chorób układu rozrodczego, badanie przed kupnem/sprzedażą zajmuje najwięcej czasu praktykującym lekarzom weterynarii (1). Ewolucyjna droga od żyjącego we wczesnym Eocenie Hyracotherium […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]