Ocena stresu u zwierząt na podstawie pomiarów stężenia kortyzolu
Reakcja stresowa u zwierząt
Bodźce środowiskowe mogą naruszyć homeostazę organizmu rozumianą jako zdolność do utrzymywania przez organizm równowagi środowiska wewnętrznego (8). Takie bodźce nazywane są stresorami, zaś reakcja na nie – stresem, który zgodnie z koncepcją Selyego (1978) jest nieswoistą reakcją organizmu na wszelkie stawiane mu żądania. Tak więc jest to adaptacyjna reakcja organizmu w odpowiedzi na zmieniające się środowisko.
Organizm reaguje na różne czynniki środowiskowe za pomocą reakcji stresowej. Można wyróżnić dwa główne typy reakcji stresowej: eustres i dystes. Eustres jest reakcją mobilizującą organizm do radzenia sobie z czynnikami środowiskowymi wymagającymi przystosowania, wzmacnia odporność i wydajność organizmu, ułatwiając adaptację. Krótkoterminowo eustres jest uznawany za motywujący rodzaj stresu, umożliwiający organizmowi przeżycie w zmieniających się warunkach środowiska.
Dystres jest natomiast reakcją organizmu na zbyt obciążające warunki środowiskowe lub zbyt długo utrzymujące się czynniki stresowe, które przekraczają możliwości zwierzęcia do poradzenia sobie w trudnej sytuacji. Dystres jest destrukcyjnym dla organizmu rodzajem stresu, ponieważ na dłuższą metę działa wyniszczająco, zużywając zanadto zasoby, jakimi ten dysponuje. Dystres obniża odporność, prowadzi do zwiększenia ryzyka wystąpienia zaburzeń przemian glukozy, utrudnia uczenie się, prowadzi do zmian czynnościowych i strukturalnych mózgu.
W sytuacji stresowej następuje fizjologiczna reakcja organizmu na stres. Polega ona na aktywacji osi podwgórze-przysadka-nadnercza (oś HPA) oraz wywołuje szereg zmian mających na celu umożliwienie organizmowi przystosowania się do nowych warunków środowiskowych. Reakcje te obejmują zmiany w obrębie zachowania zwierzęcia, ale również zmiany w hormonach, układzie immunologicznym oraz aktywację autonomicznego układu nerwowego (19). Reakcja stresowa przebiega głównie w dwóch drogach – wspomnianej wcześniej drodze hormonalne...
Dostęp ograniczony.
Pełen dostęp do artykułu tylko dla zalogowanych użytkowników z wykupioną subskrypcją.
zaloguj sięlub
zarejestruj sięMogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2608 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Choroby układu oddechowego świń są ważnym problemem zdrowotnym i – w konsekwencji – ekonomicznym w chowie świń. Przyczyny wysunięcia się tej grupy chorób na czoło problemów zdrowotnych to, przede wszystkim, mająca miejsce w Europie około 30 lat temu zmiana systemu chowu świń z drobnotowarowego na średnio- i wielkotowarowy oraz potęgujący się z roku na roku […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Problemy stomatologiczne i wynikające z ich obecności przeszkody w prawidłowym użytkowaniu koni są jedną z częstszych przyczyn interwencji lekarzy weterynarii specjalizujących się w tej dziedzinie. Dowiedziono, że po diagnostyce kulawizn, szczepieniach, diagnostyce i leczeniu chorób układu rozrodczego, badanie przed kupnem/sprzedażą zajmuje najwięcej czasu praktykującym lekarzom weterynarii (1). Ewolucyjna droga od żyjącego we wczesnym Eocenie Hyracotherium […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]