Jakie jest Twoje rozpoznanie? Toksoplazmoza u psów i kotów

Toksoplazmoza to jedna z częściej występujących zoonoz pasożytniczych. Badania pokazują, że kontakt z czynnikiem etiologicznym, którym jest pierwotniak Toxoplasma gondii, jest odnotowywany u ludzi na wszystkich kontynentach. Podobnie jest z mianami swoistych przeciwciał przeciwko pasożytowi, które stwierdza się u psów i kotów na całym świecie. Znajomość czynnika etiologicznego, jego cyklu rozwojowego oraz objawów klinicznych u ludzi i zwierząt umożliwia szybszą diagnostykę problemu.

Biologia pasożyta

Czynnikiem etiologicznym toksoplazmozy u zwierząt i ludzi jest wewnątrzkomórkowy pasożyt zaliczany do pierwotniaków – Toxoplasma gondii. Występuje on w różnych postaciach – sporozoitów w oocystach, tachyzoitów i bradyzoitów w cystach. Cysty (postacie otorbione) występują w tkankach takich narządów jak mózg, serce, mięśnie. Oocysty powstają u żywiciela ostatecznego w wyniku procesu płciowego. Są wydalane wraz z kałem w stadium niewysporulowanym i dopiero po sporulacji – która trwa 2-5 dni, a rozpoczyna się 24 godziny po wydaleniu – stają się inwazyjne. Żywicielem ostatecznym są koty oraz inne kotowate z rodziny Felidae.

Z kolei do żywicieli pośrednich zalicza się wszystkie gatunki ssaków, a także ptaków, gadów, a nawet ryb. Tkankowa postać T. gondii w formie tachyzoitów w komórkach oraz cyst wypełnionych bradyzoitami może wywołać inwazje po spożyciu narządów wewnętrznych, surowego mięsa lub poddanego niewłaściwej obróbce termicznej. To właśnie w taki sposób zarażają się koty, kiedy zjadają upolowane gryzonie lub ptaki z tkankową postacią pierwotniaka. Zdecydowanie rzadziej dochodzi do inwazji u kotów poprzez spożycie oocyst ze środowiska zewnętrznego.

Obecność w diecie surowego mięsa lub też żywienie oparte na diecie BARF, które staje się coraz bardziej powszechne, może być potencjalną drogą zakażenia u psów i kotów. Ponadto łatwość w przenoszeniu w środowisku z wodą, wilgotną glebą, karmą, sprzyja rozprzestrzenianiu się inwazji. Psy rzadko zarażają się drogą laktogenną lub przez łożysko, jednak trzeba mieć świadomość możliwości wystąpienia toksoplazmozy wrodzonej u szczeniąt i kociąt. Do tej formy toksoplazmozy dochodzi, kiedy tachyzoity pasożyta przenikają bariery tkankowe organizmu matki (łożyskową, gruczołu mlekowego) podczas pierwotnego zarażenia w ciąży lub w wyniku aktywacji zarażenia latentego podczas spadku odporności.