Inwazje pierwotniacze bydła

Eimerioza

(syn. kokcydioza, łac. – eimeriosis)

Mianem kokcydioz określa się choroby wywoływane przez sporowce (Apicomplexa) z grupy Coccidia, w szczególności zaś z rodziny Eimeriidae. U krów opisano ponad 20 gatunków kokcydiów z rodzaju Eimeria. Najbardziej chorobotwórcze z nich to E. bovis i E. zuernii, a mniej chorobotwórcze to: E. alabamensis, E. ellipsoidalis i E. auburnensis. Zazwyczaj mamy do czynienia z mieszanymi inwazjami wymienionych wyżej gatunków. Postacią inwazyjną są sporulowane oocysty, z których w przewodzie pokarmowym uwalniają się sporozoity wnikające do komórek błony śluzowej. W enterocytach odbywa się rozmnażanie bezpłciowe (schizogonia) i płciowe (gamogonia). Powstałe oocysty są wydalane z kałem.

W rozwoju poszczególnych gatunków kokcydii istnieją różnice dotyczące liczby schizogonii poprzedzających gamogonię i długości okresu sporulacji. Okres prepatentny zależy od gatunku Eimeria spp. i trwa u bydła od 7 do 12 dni. Często inwazję powoduje jednocześnie kilka gatunków Eimeria spp. Oocysty kokcydii znajdują sprzyjające warunki do rozwoju w zaniedbanych i wilgotnych oborach. Zarażone zwierzęta, szczególnie starsze, mogą przez długi czas być bezobjawowymi siewcami oocyst i źródłem inwazji dla cieląt. Objawy choroby zależą od intensywności inwazji, patogenności danego gatunku kokcydii oraz wieku zwierząt. Następstwem niszczenia komórek nabłonka przewodu pokarmowego jest nieżytowe, niekiedy krwotoczne zapalenie błony śluzowej z martwiczymi ubytkami nabłonka i przerostem krypt.

Najczęstszymi objawami są biegunka z domieszką śluzu, utrata apetytu i osłabienie, W przypadku inwazji E. bovis i E. zuernii zmiany dotyczą głównie jelita ślepego i okrężnicy, a destrukcja ściany jelita sięga naczyń krwionośnych, dlatego też dochodzi do wydalania wodnistego kału z krwią. W przypadku tych dwóch gatunków objawy chorobowe można obserwować po mniej więcej 20 dniach od zarażenia. W przebiegu inwazji wywołanej przez E. alabamensis zmiany dotyczą ty...