Łojotok u psów i kotów

Łojotok to choroba dotykająca zarówno psy jak i koty. Występują dwie odmiany tego zaburzenia: łojotok pierwotny oraz znacznie powszechniejszy łojotok wtórny. Odmiana pierwotna jest bardzo rzadkim zaburzeniem rogowacenia objawiającym się sierścią pokrytą tłustym filmem oraz łuszczącą się skórą. U zwierząt z tym typem choroby nie występuje świąd. Pierwotny idiopatyczny łojotok o wiele częściej dotyczy psów, u kotów występuje stosunkowo rzadko. Charakteryzuje się defektem keratynizacji, który skutkuje zwiększonym tworzeniem się łusek, czasami nadmiernym przetłuszczaniem się skóry i sierści, a często wtórnym stanem zapalnym oraz infekcjami. Natomiast łojotok wtórny, w którym pierwotna choroba podstawowa powoduje podobne objawy kliniczne, może powodować świąd (ale nie zawsze).

Etiologia, objawy oraz diagnostyka

Pierwotny łojotok jest diagnozowany poprzez wykluczenie chorób podstawowych, które mogą powodować łojotok wtórny i wiąże się z wadliwym rogowaceniem naskórka, nabłonka mieszków włosowych lub pazurów. Zaburzenie może mieć podłoże genetyczne (zwykle jest dziedziczny) i częściej występuje u następujących ras: cocker spaniel, spaniel angielski, west white highland terier, basset, seter irlandzki, doberman, shar pei, jamnik, labrador i owczarek niemiecki. W przypadku łojotoku pierwotnego pierwsze objawy pojawiają się stosunkowo szybko, zwykle u zwierząt młodszych niż 12-18 miesięcy. Diagnostykę przeprowadza się poprzez wykluczenie przyczyn mogących prowadzić do łojotoku wtórnego wykonując np.: zeskrobinę skóry aby wykluczyć nużycę, cytologię skóry w kierunku bakteryjnego i drożdżakowego zapalenia skóry, badanie krwi (endokrynopatie). W celu potwierdzenia łojotoku pierwotnego można wykonać także biopsję skóry. Ważne jest aby wykluczyć świąd.

Większość zwierząt z problemem skóry łojotokowej posiada wtórny rodzaj tego zaburzenia, w którym pierwotna choroba podstawowa predysponuje do nadmiernego złuszczania, strupów lub przetłuszczania, którym często towarzyszy powierzchowne ropne zapalenie skóry, zakażenie Malassezia i łysienie.

Najczęstsze przyczyny łojotoku wtórnego:

Diagnostyka łojotoku wtórnego zawiera wywiad oraz dokładne badanie kliniczne obejmujące układy narządów wewnętrznych oraz badanie dermatologiczne. Badanie dermatologiczne powinno udokumentować rodzaj i rozmieszczenie zmian; obecność wyłysień; stopień nasilenia nieprzyjemnego zapachu, łusek, oleistości i tekstury skóry oraz okrywy włosowej. Obecność grudek pęcherzykowych, krost, strupów zwykle wskazuje na istnienie powierzchownej piodermii. Hiperpigmentacja wskazuje na przewlekłe podrażnienie skóry (takie jak świąd, infekcja lub stan zapalny). Należy również zwrócić uwagę na stopień świądu. Jeśli świąd jest minimalny, należy wykluczyć endokrynopatie, inne choroby wewnętrzne lub niektóre choroby ograniczone do skóry (np. nużyca lub zapalenie gruczołów łojowych). Jeśli świąd jest znaczny, należy wziąć pod uwagę alergie i świądowe choroby ektopasożytnicze (np. świerzb, pchły). Wtórna infekcja odgrywa znaczącą rolę w większości przypadków łojotoku. Nieprawidłowości w wydzielaniu łoju i keratynizacji, które są powszechne w łojotoku, często stwarzają idealne warunki dla infekcji bakteryjnych i drożdżakowych. Samourazy występujące u zwierząt ze świądem zwiększają prawdopodobieństwo wtórnej infekcji. Często występują zakażenia koagulazo-dodatnimi gronkowcami lub Malassezia spp. Infekcje potęgują świąd i są zwykle odpowiedzialne za znaczną część stanów zapalnych, grudek, strupów, wyłysień i łusek. W ramach dalszej diagnostyki należy również rozważyć przeprowadzenie innych testów diagnostycznych takich jak zeskrobina skóry, hodowla dermatofitów, wymazy wyciskowe, trichogramy i badanie w kierunku infestacji pchłami, morfologię oraz badanie biochemiczne krwi, badanie moczu oraz biopsję skóry.

Leczenie

Niestety, nie ma specyficznego leczenia łojotoku pierwotnego lub idiopatycznego.

Zabiegi pomagające w leczeniu łojotoku pierwotnego obejmują:

-suplementy zawierające kwasy Omega-3
-użycie szamponów lub sprayów przeciwłojotokowych
– podanie syntetycznych retinoidów
– doustne podanie cyklosporyny

Leczenie wtórnego łojotoku jest znacznie bardziej złożone. W przypadku współistniejącego ropnego zapalenia skóry wywoływanego przez np.: S. pseudintermedius, S. aureus i S. schleiferi zaleca się stosowanie antybiotyków takich jak: klindamycyna, linkomycyna, cefaleksyna, amoksycylina z kwasem klawulonowym. Przed każdym wdrożeniem antybiotykoterapii należy wykonać posiew bakteryjny oraz antybiogram. Łojotok ze współistniejącym zapaleniem skóry na tle Malassezia można leczyć ogólnoustrojowo poprzez podanie ketokonazolu, mikonazolu lub flukonazolu, a także stosować szampony lecznicze oraz miejscowe środki pielęgnacyjne (szampony, pianki lub spraye).

Większość składników aktywnych zawartych w produktach leczniczych oraz pielęgnacyjnych można sklasyfikować na podstawie ich działania jako keratolityczne, keratoplastyczne, zmiękczające, przeciwświądowe i odkażające. Do produktów keratolitycznych zalicza się siarkę, kwas salicylowy, mocznik, dwusiarczek selenu, glikol propylenowy, kwasy tłuszczowe, nadtlenek benzoilu i kwas mlekowy. Działanie keratolityczne polega na rozpuszczaniu i złuszczaniu zrogowaciałej warstwy naskórka, co wspomaga odnowę komórek skóry i jej prawidłowe funkcjonowanie oraz zmniejsza łuszczenie. Należy jednak zwrócić uwagę, że preparaty keratolityczne często nasilają łuszczenie się skóry na początku kuracji. Produkty keratoplastyczne równoważą proces namnażania i rogowacenia komórek naskórka poprzez wywieranie efektu cytostatycznego na komórki podstawne, a tym samym redukcję częstotliwości ich podziałów. Siarka, kwas salicylowy i dwusiarczek selenu są przykładami środków keratoplastycznych. Emolienty (np. kwas mlekowy, mleczan sodu, lanolina i liczne oleje roślinne oraz mineralne) wykazują działanie zmiękczające, nawilżające i natłuszczające, regeneracyjne oraz zmniejszają przeznaskórkową utratę wody. Do środków przeciwbakteryjnych zalicza się nadtlenek benzoilu, chlorheksydynę, mleczan etylu, tris-EDTA i triklosan. Składniki przeciwgrzybicze obejmują chlorheksydynę, siarkę, ketokonazol i mikonazol.

Firma LIVISTO posiada w swojej ofercie produkty przeznaczone do pielęgnacji skóry oraz regularnej higieny uszu – Linia dermatologicza V-SKIN

Dla psów posiadających skórę suchą, łuszczącą lub tłustą oraz w celu zrównoważenia keratynizacji firma LIVISTO poleca spray pielęgnacyjny:

V-SKIN SEBO

GLUCOZINC SPRAY

W celu uzyskania dalszych informacji dotyczących linii dermatologicznej V-SKIN przejdź do strony: www.livisto.pl

Bibliografia dostępna u autorów na życzenie.