Stany nagłe w endokrynologii psów

Endokrynologia w wyjątkowych momentach staje się dziedziną dotyczącą ratowania życia. Sytuacje takie stawiają przed lekarzem prawdziwe wyzwanie, gdyż możliwości rozpoznawania stanów nagłych są ograniczone – niemożliwe jest natychmiastowe wykorzystanie wszystkich endokrynologicznych badań dodatkowych, a liczy się czas. Istnieje jednak wiele możliwości oceny funkcjonowania układu dokrewnego, których zastosowanie pozwala na dobór odpowiedniego leczenia. W artykule przedstawiliśmy najtrudniejsze problemy nagłych przypadków w endokrynologii psów, skupiając się przede wszystkim na szybkiej pomocy, ograniczając szczegółowe opisy poszczególnych endokrynopatii do minimum. Nagłe przypadki w endokrynologii to problem zupełnie odmienny od endokrynologii nagłych przypadków, która będzie przedmiotem innego opracowania.

Przełom nadnerczowy

Niedoczynność kory nadnerczy (hipoadrenokortycyzm) polega na niedostatecznym wydzielaniu mineralokortykoidów i/lub glikokortykoidów wskutek zniszczenia kory nadnerczy (postać pierwszorzędowa, pierwotna, nadnerczowa) lub niedoboru hormonu adrenokortykotropowego (postać drugorzędowa, wtórna, przysadkowa) (7, 12). Najczęściej występująca pierwszorzędowa postać nazywana jest chorobą Addisona albo cisawicą i ma miejsce, gdy uszkodzeniu ulegnie ponad 90% kory obydwu nadnerczy (20). Zazwyczaj skutkuje to jednoczesnym niedoborem glikokortykoidów i mineralokortykoidów (13), lecz u około 10% psów stwierdza się izolowany niedobór glikokortykoidów z dołączającym się po kilku miesiącach niedoborem aldosteronu (18, 19).

Postać drugorzędowa choroby rozwija się na skutek niedoboru ACTH, co prowadzi do izolowanej hipokortyzolemii, która nie wymaga raczej nagłej pomocy. Tu z wyjątkiem przypadków uszkodzenia przysadki mózgowej wywiad ujawnia wcześniejsze stosowanie gestagenów lub przewlekłą glikokortykosteroidoterapię (13). Niedoczynność kory nadnerczy zazwyczaj dotyczy psów średnio 4-letnich (od czwartego tygodnia do szesnastego roku życia), 70% p...