Kwasica oddechowa psów brachycefalicznych. Patogeneza, diagnostyka i terapia

Kwasica oddechowa i jej kompensacja

CO2 jest produkowany w mitochondriach komórkowych podczas przemian tlenowych, a następnie przy pomocy anhydrazy węglanowej szybko hydrolizowany do kwasu węglowego, który ulega dysocjacji na H+ i HCO3- (5, 6). Praktycznie przyjmuje się, że wartość pCO2 we krwi tętniczej jest odzwierciedleniem sprawności eliminacji całości powstającego CO2 (5). Kwasica oddechowa powstaje, gdy produkcja CO2 w organizmie przekracza sprawność jego eliminacji przez płuca. Jest ona zwykle rezultatem hipowentylacji pęcherzyków płucnych i charakteryzuje się spadkiem pH, wzrostem pCO2 i kompensacyjnym wzrostem stężenia HCO3- we krwi (11). Mówiąc prościej: nadmiar CO2 we krwi, który – jak wspomniano wcześniej – pełni funkcję kwasu, zmusza nerki do wzmożonej syntezy i „dolania do krwi” zasad w postaci HCO3- (tab. 2). U psów, podobnie jak u ludzi, wyróżnia się ostrą i przewlekłą kwasicę oddechową, gdzie kryterium podziału jest wzrost stężenia HCO3- wyrównującego zwiększone pCO2 (7).

W ostrej kwasicy oddechowej u psów zwiększeniu pCO2 o każdy 1 mmHg towarzyszy kompensacyjny wzrost stężenia HCO3- o 0,15 mmol/l (6), natomiast w przewlekłej – o 0,35 mmol/l (7) lub więcej (17). Ostra kwasica oddechowa pojawia się zwykle w wyniku obrzęku płuc o przebiegu nadostrym, natomiast przewlekła, zdarzająca się dużo częściej, jest rezultatem hipowentylacji pęcherzyków płucnych wynikającej z duszności o różnej etiologii, zaburzeń funkcji mięśni oddechowych i uszkodzenia klatki piersiowej (1, 9).

Tab. 2. Schemat kompensacji zaburzeń RKZ

Reasumując: zmiany pH krwi wywołane pierwotnym zwiększeniem lub zmniejszeniem ciśnienia cząstkowego CO2 (pCO2) nazywamy odpowiednio kwasicami lub zasadowicami oddechowymi. Jeżeli, pomimo zmiany pCO2, pH utrzymuje się w granicach normy, mówimy o kwasicy lub zasadowicy oddechowej skompensowanej (wyrównanej). Ustrój, w przypadku kwasicy oddechowej, stymuluje nerki do syntezy HCO3-, a w przypadku zasadowicy oddechowej nerki zwiększ...