Dietetyczne rozwiązania dla szczególnych potrzeb żywieniowych psów. Redukcja nadmiernej masy ciała

Rekomendowane substancje odżywcze wspomagające regulację metabolizmu w procesie redukcji masy ciała

Cholina

N,N,N-trimetyloaminoetanol, witamina B₄, część lecytyny (fosfatydylocholiny). U zdrowych dorosłych i rosnących psów jest produkowana w organizmie w wystarczającej ilości. Niemniej jednak u zwierząt chorych w wyniku stosowania niedoborowej diety oraz w przypadkach zwiększonego zapotrzebowania na nią może dochodzić do wystąpienia jej deficytu. Biologiczna rola choliny jest związana między innymi z metabolizmem tłuszczów w wątrobie, co jest szczególnie istotne w procesie odchudzania. Właściwe jej stężenie w organizmie zabezpiecza przed zespołem stłuszczenia wątroby.

Źródła pokarmowe choliny: żółtka jaja kurzego, podroby (gł. wątroba), wołowina, nasiona roślin strączkowych (gł. soja), drożdże, ryby, kiełki pszenicy, szpinak. Jeżeli stosujemy suplementy choliny, to należy pamiętać, że jej wchłanianie poprawiają: kwas foliowy, inozytol, witamina A, kompleks wit. B, dlatego zaleca się stosowanie połączeń, np. cholina-inozytol.

Zapotrzebowanie/dawka: zapotrzebowanie dla zdrowego psa dorosłego wynosi: 409-474 mg/1000 kcal (FEDIAF). W procesie odchudzania zaleca się wyrównanie dawki choliny w stosunku do zapotrzebowania na nią.

Karnityna

Kwas L-3-hydroksy-4-N, N,N-trimetyloaminomaślan, substancja witamino-podobna, aktywna forma: L-karnityna. L-karnityna transportuje długołańcuchowe kwasy tłuszczowe do mitochondriów, gdzie wskutek ich oksydacji powstaje energia niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórek. Pełni ona funkcję transportera hydrofobowych kwasów tłuszczowych przez nieprzepuszczalną dla tego typu związków błonę mitochondrialną. L-karnityna reguluje poziom tłuszczów w krwi, obniżając stężenie triacylogliceroli (i cholesterolu u ludzi). Dodatkowo, stabilizując błony komórkowe, ogranicza potencjalne uszkodzenia mogące powstawać wskutek działania wolnych rodników tlenowych (działanie antyoksydacyjne). Ostatnie badania wskazały, że niskie stężenie L-karnityny u odchudzanych psów spowalnia metabolizm tłuszczów.

Źródła pokarmowe L-karnityny: mięso (baranina, wołowina, wieprzowina, ryby) i produkty nabiałowe.

Zapotrzebowanie/dawka: u zdrowego dorosłego psa brak danych. Dawka L-karnityny w procesie odchudzania i stabilizacji masy ciała wynosi > 300 ppm w pokarmie. Nie zaleca się przekraczania górnej dawki, ponieważ nadmiar L-karnityny w przewodzie pokarmowych ulega przekształceniu w trimetyloaminę.

Włókno pokarmowe (w tym włókno prebiotyczne)

Niezbędny element diety pozwalający na zmniejszenie ilości przyjmowanych kalorii (zmniejszenie gęstości kalorycznej pokarmów), ograniczenie insulinooporności, regulację profilu lipidowego we krwi oraz motoryki jelit. Zawarte w pokarmie włókno wodochłonne dzięki swoim właściwościom daje efekt zwiększenia objętości treści (i wydalonego kału), przez co stymuluje mechanoreceptory przewodu pokarmowego. FOS (frukto-oligosacharydy) i MOS (mannan-oligosacharydy) wykazują wpływ prebiotyczny, wspierając odnowę probiotycznych szczepów bakterii. Zapewnia to optymalne środowisko bytowania w przewodzie pokarmowym bakterii potencjalnie korzystnych dla gospodarza oraz ogranicza wzrost drobnoustrojów potencjalnie szkodliwych. Dodatkowo włókno prebiotyczne, wspierając wzrost i produkcję metabolitów bakterii probiotycznych, wywiera na organizm korzystny efekt prozdrowotny (postbiotyczny) w postaci: regeneracji i odżywienia komórek nabłonka, stymulacji odporności nieswoistej itd.

Źródło pokarmowe: błonnik pokarmowy obecny w ścianie komórkowej roślin, włókno babki płesznik, inulina (włókno cykorii), otręby, celuloza, MOS i FOS, szczepy bakterii probiotycznych zarejestrowane do stosowania u psów.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (Omega-6 i -3)

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe Omega-6 oraz Omega-3 są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania wszystkich błon komórkowych, przez co pośrednio wpływają na stan odżywienia organizmu. Zapotrzebowanie minimalne jest określone na Omega-6 kwas LA, ale uważa się, że optymalny stosunek jednych do drugich wynosi 5:1 lub mniej. Szczególne znaczenie w odchudzaniu mają kwasy EPA i DHA. Ponieważ otyłość jest chorobą przewlekle zapalną, ich działanie w organizmie ma na celu ograniczanie stanów zapalnych i normowanie zaburzeń wywołanych przez nie (w tym: regulację apetytu; zmniejszenie leptynooporności, insulinooporności itd.). Wspomagają one również normowanie stężenia trójglicerydów we krwi w przypadku hiperlipidemii.

Źródła pokarmowe kwasów EPA+DHA: oleje z ryb morskich, kryl.

Witamina E + C

Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który hamuje proces oksydacji kwasów tłuszczowych zawartych w błonach komórkowych. W ten sposób ogranicza powstawanie i zmniejsza ryzyko uszkadzającego działania wolnych rodników tlenowych. Jej działanie protekcyjnie jest szczególnie istotne w aspekcie ochrony komórek, w tym komórek wątroby, która bierze aktywny udział w procesie odchudzania. Efektywność działania witaminy E jest większa przy jednoczesnym stosowaniu witaminy C, która pozwala na regenerację witaminy E do jej aktywnej postaci. Witamina C jest również niezbędna w syntezie L-karnityny.

Źródła pokarmowe wit. E: oleje roślinne (słonecznikowy, z kiełków pszenicy), nasiona (np. słonecznik) i kiełki zbóż. Przyswajanie witaminy E wspierają: witamina A, kompleks witamin B, witamina C, mangan, selen, fosfor oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.

Zapotrzebowanie/dawka wit. E: zapotrzebowanie dla zdrowego psa dorosłego wynosi: 9-10,4 IU/1000 kcal. Dawka rekomendowana w przypadku diety odchudzającej w przeliczeniu na suchą masę karmy wynosi > 400 IU/kg.

Źródła pokarmowe wit. C: owoce (dzika róża, czarna porzeczka, borówka amerykańska) i warzywa (natka pietruszki, szpinak, pomidory w okresie letnim).

Zapotrzebowanie/dawka wit. C zapotrzebowanie dla zdrowego psa dorosłego wynosi: brak/powstaje endogennie. Dawka rekomendowana w przypadku diety odchudzającej w przeliczeniu na suchą masę karmy wynosi > 100 mg/kg.

HMB

Kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy jest krótkołańcuchowym kwasem tłuszczowym, który powstaje w organizmie z aminokwasu rozgałęzionego leucyny. HMB odznacza się silnym działaniem antykatabolicznym i anabolicznym. Jest substancją bioaktywną o działaniu zbliżonym do witamin, naturalnie występującą w niewielkich ilościach w pożywieniu i wytwarzaną w organizmie. Jego działanie jest związane z ograniczeniem rozpadu białek ustrojowych, przez co działa osłaniająco na białko mięśniowe także w procesach katabolicznych u ludzi i zwierząt.

SAMe

S-adenozylometionina jest aktywną metabolicznie formą metioniny, będącą donorem grup metylowych. Grupy te są przenoszone na związki aminowe przy udziale metylotransferaz i w ten sposób metionina bierze czynny udział w detoksykacji organizmu. Dodatkowo metionina uczestniczy w endogennej produkcji szeregu istotnych dla organizmu substancji (między innymi: kwasów nukleinowych, choliny, betainy glicynowej, fosforanu kreatyny i adrenaliny) oraz zwiększa syntezę glutationu, który wchodzi w skład tzw. komórkowego zespołu antyoksydantów. Ze względu słabą przyswajalność, zaleca się podawać ją na czczo osłonowo na wątrobę w przypadkach odchudzania otyłych psów.

Inne możliwe do wykorzystania substancje

Przeciwutleniacze o charakterze polifenoli, związki działające protekcyjnie na stawy (chondroityna, glukozamina, MSM, kurkumina) itd.

Ponieważ przekąski komercyjnie czy typowo podawane psom nie są rekomendowane podczas odchudzania, warto podsunąć opiekunom listę „bezpiecznych” przekąsek o niskiej wartości energetycznej. Należy do nich część warzyw i owoców, w umiarkowanych proporcjach nieprzekraczających pół kubka na 10 kg masy ciała psa. Mogą być to: borówki amerykańskie, ogórek świeży, seler naciowy, liście kapusty pekińskiej, pomidorki koktajlowe, jabłko, papryka słodka czy marchewka. Absolutnie nie wolno podawać suszonych owoców czy orzechów ani innych pokarmów o wysokiej gęstości energetycznej czy potencjalnie szkodliwych.