Świąd skóry u kotów – postępowanie diagnostyczne

Badanie kliniczne

Należy pamiętać, że przyczyną nadmiernego wylizywania się kotów nie zawsze jest świąd, gdyż zwierzęta te mogą reagować w taki sposób na różne powodujące dyskomfort stany chorobowe, takie jak infekcje dolnych dróg moczowych, zapalenie zatok okołodbytowych czy też zapalenie stawów (1). Z tego względu w pierwszej kolejności należy wykonać ogólne badanie pacjenta, aby wyeliminować wymienione powyżej czynniki.

W trakcie wizyty należy również zwrócić uwagę na zachowanie zwierzęcia i jego reakcje na bodźce. Koty lękliwe, skłonne do zaburzeń tła psychicznego z reguły nie interesują się otoczeniem i przyjmują bierną postawę w stosunku do badającego lekarza lub przeciwnie – reagują na wszelkie manipulacje agresją. Niekiedy można zaobserwować też falowanie skóry grzbietu pojawiające się samoistnie lub w odpowiedzi na dotyk, co jest charakterystyczne dla chorób świądowych.

Następnym krokiem postępowania diagnostycznego jest badanie dermatologiczne, podczas którego należy ocenić jakość i gęstość okrywy włosowej oraz rozmieszczenie i charakter zmian skórnych.

Ustalenie pierwotnej lokalizacji zmian skórnych ma ogromne znaczenie w procesie diagnostycznym, gdyż pozwala na zawężenie listy rozpoznań różnicowych (2). Możliwe przyczyny świądu u kotów w zależności od rozmieszczenia objawów przedstawiono w tab. 2. W przypadku zmian uogólnionych należy zwrócić uwagę na to, w których okolicach ciała są one najbardziej zaawansowane. Przykładowo, w przebiegu APZS będą one najbardziej wyraźne w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, a u kota z alergią pokarmową będą szczególnie zaostrzone w obrębie głowy i szyi (4).

Jeżeli u kota występują wyłysienia, to należy określić ich rozmiar, kształt oraz symetryczność. Wyłysienia obejmujące duże okolice ciała, zlewające się ze sobą wskazują na choroby alergiczne, zaburzenia psychogenne lub zmiany paranowotworowe, podczas gdy miejscowe i wieloogniskowe ubytki włosa są charakterystyczne dla dermatofitoz (ryc. 2) (10).

W kolejnym kroku należy ocenić, czy objawy mają charakter pierwotny, czy też wtórny, co umożliwia określenie ewolucji zmian skórnych. Typowymi zmianami poświądowymi, powstającymi w następstwie samouszkodzeń są wykwity wtórne w postaci: otarć, nadżerek, strupów, przeczosów i wyłysień (ryc. 3-6). Nie są one specyficzne dla konkretnej jednostki chorobowej, gdyż obserwuje się je w każdym przypadku świądu. Strupy i nadżerki są także obecne w przebiegu pęcherzycy liściastej.

Do wykwitów wtórnych zaliczamy również łuski, które charakterystyczne są dla inwazji Cheyletiella, ale mogą one pojawiać się także w przebiegu chłoniaka epiteliotropowego. Ponadto suchy łojotok u kotów może być także objawem nadwrażliwości na alergeny środowiskowe (7, 10).