Zespół oddechowy bydła. Cz. I. Zakaźne przyczyny BRD

Pestivirus A występuje endemicznie w wielu regionach świata, w tym w Polsce. Transmisja wirusa odbywa się zarówno drogą wertykalną (prowadząc do narodzin zwierząt trwale zakażonych), jak i horyzontalną. W łagodnym przebiegu choroby obserwuje się: przejściową lub umiarkowaną gorączkę, depresję, osowienie, osłabienie, brak apetytu, spadek produkcji mleka, wypływy z worków spojówkowych oraz z nosa, nadżerki i owrzodzenia w jamie ustnej oraz przemijające biegunki.

W cięższym przebiegu widoczne mogą być:

• gorączka do 41°C,
• znaczne osłabienie,
• brak apetytu prowadzący do wychudzenia i braku przyrostów,
• intensywne wypływy z nosa i worków spojówkowych (początkowo śluzowo, potem śluzowo-ropne),
• obfite ślinienie,
• zgrzytanie zębami,
• utrudnione żucie i połykanie,
• kaszel, w tym objawy odoskrzelowego zapalenia płuc,
• uporczywe biegunki połączone z silnym parciem,
• spadek mleczności.

Bardzo powszechny jest przebieg subkliniczny zakażenia.

Koronawirusy bydła

Koronawirusy bydła to grupa wirusów (ang. Bovine coronavirus – BCV, BCoV, BoCoV) należących do rodzaju Betacoronavirus, rodziny Coronaviridae (2). BCV jest wirusem pneumoenterologicznym, który infekuje górne i dolne drogi oddechowe oraz jelita. Jest wydalany z kałem i wydzielinami z nosa. W obrębie stada rezerwuarem wirusa są chore i zakażone subklinicznie cielęta oraz młode dorosłe bydło. Wirus ten jest przyczyną trzech różnych zespołów klinicznych u bydła, takich jak biegunka cieląt, „winter dysentery” u bydła dorosłego oraz infekcje dróg oddechowych u bydła w różnym wieku. Jako patogen ubikwitarny jest obecny niemal na całym świecie.

W przypadku zakażeń układu oddechowego infekcja może przejawiać łagodnymi objawami takimi jak:

• kaszel,
• nieżytowe zapalenie nosa, które może rozwinąć się w zapalenie płuc (wraz z dusznością, gorączką oraz niewydolnością oddechowo), szczególnie u cieląt w wieku od 2 do 6 miesięcy (6).

Bakteryjne czynniki chorobotwórcze

Histophilus somni

Pleomorficzna Gram-ujemna bakteria z rodzaju Histophilus, dawniej zwana Haemophilus somnus (rodzina Pasteurellaceae) (7). Drobnoustrój ten jest komensalem błon śluzowych bydła, aczkolwiek znaleziono patogenne, jak i niepatogenne szczepy. Uważa się, że wydzieliny z nosa i układu moczowo-płciowego są źródłem zakażenia i głównym czynnikiem przyczyniającym się do występowania BRDC. Bakterie z rodzaju Histophilus były również związane z chorobami układu oddechowego u owiec i kóz. Chociaż ogniska histofilozy bydła mogą występować przez cały rok, najczęściej infekcja występuje późną jesienią i wczesną zimą. Warunki klimatyczne, stres, zmiany w diecie i mieszanie się bydła prawdopodobnie są głównymi czynnikami wywołującymi epidemie.

Najczęstsze objawy kliniczne histofilozy obejmują:

• gorączkę,
• włóknikowo-ropne zapalenie płuc,
• zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych,
• martwicze zapalenie mięśnia sercowego,
• rozlane zapalenie opłucnej.

Często bakteria ta izolowana jest w podostrych lub przewlekłych wielodrobnoustrojowych zakażeniach płuc w połączeniu z Mannheimia haemolytica, Trueperella pyogenes, Pasteurella multocida lub Mycoplasma bovis. Inne, mniej powszechne postacie choroby wywołanej przez H. somni to: zapalenie wielostawowe/zapalenie pochewki ścięgna, poronienie z zapaleniem łożyska i posocznicą płodu, zapalenie jąder i najądrzy oraz infekcje oka (8).