Audyty rzeźniane jako istotny element procesu diagnostycznego

„Dalej, bryło, z posad świata! Nowymi cię pchniemy tory…”

Słowa te, będące fragmentem Ody do młodości i motywem przewodnim dla niniejszego artykułu w jednym, napisane zostały w Kownie w 1820 roku przez samego Adama Mickiewicza. Pomimo upływu lat nic nie straciły na znaczeniu i mogą być wspaniałą inspiracją, a także rekomendacją dla naszej zawodowej kreatywności. Uwielbiam i doceniam sentencje mojego Taty, lekarza weterynarii i jednocześnie mojego pierwszego nauczyciela, który często powtarzał cytat „Medycyna jest sztuką”. Czymże byłaby ta sztuka bez pierwszego jej aktu, jakim jest diagnostyka? W pojęciu mickiewiczowskim pewnie puchem marnym, w moim, rażącym zaniedbaniem.

Jednym z cennych elementów procesu diagnostycznego dla każdego hyopatologa są audyty rzeźniane, podczas których stosuje się punktowe metody oceny w celu określenia skali zmian patologicznych w narządach świeżo ubijanych tuczników. Interpretacja pozyskanych w ten sposób danych pozwala lepiej zarządzać parametrami zdrowotnymi stada. Ważnym aspektem stosowania metod punktowych w czasie przeprowadzania audytów rzeźnianych jest ich nieinwazyjność i możliwość oceny dużej stawki zwierząt naraz, co niewątpliwie zwiększa atrakcyjność tych diagnostycznych narzędzi i silnie wpisuje się w zagadnienia dotyczące dobrostanu świń. Wartość diagnostyczna audytów rzeźnianych to szeroki, bezkresny ocean wiedzy, w którym sami wybieramy kierunek i kryteria pozwalające nam dotrzeć do diagnostycznego celu. Możemy je wykorzystać do oceny intensywności zmian w płucach wywołanych przez patogeny płucne. Dzięki nim możemy oceniać i korygować programy immunoprofilaktyczne, strategie prewencji i medykacji zwierząt (1), a także elementy ich dobrostanu i bioasekuracji. Pomagają one również w analizie i interpretacji parametrów produkcyjnych, takich jak:

• dobowe przyrosty masy ciała (2),
• współczynnik wykorzystania paszy (3)

czy też

• jakość mięsa (4).

Kluczowym elementem naszej pracy jest obiektywne spojrzenie na problemy zdrowotne zwierząt przebywających na fermie. Ogromną pomoc w tym zakresie oferują nam diagnostyczne metody badania w ubojni, w czasie których dokonujemy oględzin dużej, reprezentatywnej grupy zwierząt, pochodzących z jednej grupy technologicznej (ryc. 1) (5). W przekonaniu autora artykułu grupa ta powinna liczyć min. 80 szt. Jeśli nie dysponujemy taką liczbą tuczników, to oczywiście warto przeprowadzić taki audyt na mniejszej ich liczbie. Grupa poniżej 80 osobników zawsze będzie bardziej reprezentatywna i pozwoli na zdecydowanie bardziej obiektywne i uniwersalne diagnostycznie wnioski w stosunku do pojedynczych, padłych zwierząt, u których przeprowadzono sekcje na fermie.

Najważniejszym organem podlegającym ocenie w czasie przeprowadzania diagnostycznych badań w ubojni są oczywiście płuca. Narząd ten u świń dzieli się na płuco prawe i lewe, a każde z nich posiada płaty. Prawe płuco tworzą płaty:

• doczaszkowy,
• środkowy,
• doogonowy,
• dodatkowy.

W lewym płucu obserwujemy:

• dwudzielny płat doczaszkowy, na który składa się część doczaszkowa i doogonowa,
• płat doogonowy.