Farmakoterapia bólu neuropatycznego u psów i kotów

Tapentadol

Ciekawą alternatywną w najbliższym czasie może być zastosowanie tapentadolu, pierwszego przedstawiciela nowej generacji ośrodkowo działających analgetyków stosowanych w leczeniu bólu od średniego do silnego u ludzi. Łączy on w sobie dwa mechanizmy działania – agonistyczny w stosunku do receptorów opioidowych µ (MOR) oraz hamujący wychwyt zwrotny noradrenaliny. W przeciwieństwie do tramadolu nie wpływa on na poszczególne izoenzymy cytochromu P 450. Profil farmakokinetyczny tapentadolu sprawia, że jest on atrakcyjną opcją przeciwbólową w porównaniu z tramadolem, zwłaszcza u gatunków, u których stężenie aktywnego M1 jest znikome, np. u psów (40). Jego skuteczność wymaga dalszych badań przed zaleceniem stosowania go w leczeniu bólu neuropatycznego psów i kotów.

Antagoniści receptowa NMDA

Nadpobudliwość receptora NMDA może być przyczyną występowania zjawiska sensytyzacji ośrodkowej. W jej ograniczeniu u ludzi stosuje się ketaminę i amantadynę jako leki IV linii.

Amantadyna

Amantadynę warto rozważyć jako część początkowej terapii multimodalnej u każdego pacjenta z bólem przewlekłym o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego oraz jako lek dodatkowy u pacjentów z nasilonym bólem przewlekłym pomimo przypuszczalnie odpowiedniej kontroli bólu i braku pogorszenia choroby wywołującej. Działanie amantadyny opiera się głównie na działaniu blokującym efekt samonakręcania się bólu, tzw. „wind-up”, i rozwoju hiperalgezji. Dawkowanie to 3-5 mg/kg m.c. p.o. co 24-12 godzin z preferowanym stosowaniem w schemacie 2x dziennie zarówno u kotów (41), jak i u psów (42).

Ketamina

Wlewy ciągłe z zastosowaniem ketaminy są częstym elementem analgezji multimodalnej śródzabiegowej. U ludzi jest ona stosowana z powodzeniem w formie doustnej oraz wlewów dożylnych (CRI). W przypadku zwierząt istnieją doniesienia o stosowaniu jej w leczeniu bólu neuropatycznego w podaniach podskórnych z zastosowaniem niskiej dawki oraz w schemacie cotygodniowych CRI. Niestety obecnie nie istnieją badania wspierające takie postępowanie i mają one jedynie charakter obserwacji klinicznych. Należy jednak rozważyć wprowadzenie CRI z ketaminą u pacjentów narażonych na rozwój hiperalgezji i allodynii po zabiegach chirurgicznych i masywnych urazach (54) w celu uniknięcia rozwoju bólu neuropatycznego.

Leki podawane miejscowo

Lignokaina

Lignokaina jest stosowana jako lek III linii w leczeniu bólu neuropatycznego u ludzi. U zwierząt może być stosowana w formie wlewu dożylnego, plastrów oraz w formie znieczuleń diagnostycznych nerwów. W przypadku kotów należy stosować ostrożne dawkowanie i nie przekraczać jednorazowo 10 mg/kg m.c.

Rezynyferatoksyna (RTX)

Rezynyferatoksyna (RTX) jest organicznym związkiem chemicznym, analogiem kapsaicyny stosowanej u ludzi w formie plastrów naskórnych. RTX oddziałuje poprzez receptory waniloidowe na nerwy czuciowe. Aktualnie prowadzone są bardzo obiecujące badania nad zastosowaniem RTX zarówno w podaniu nadoponowym, jak i okołonerwowym w bólu przewlekłym i neuropatiach u zwierząt. Efekty w przypadku pacjentów z osteosarcomą, u których nie można przeprowadzić amputacji kończyny, są niezwykle obiecujące, a sama RTX uzyskała przydomek „molekularnego skalpela” dzięki swoim właściwościom (43).