Farmakoterapia bólu neuropatycznego u psów i kotów

Leki przeciwdrgawkowe

Najczęściej stosowanymi lekami w weterynarii w przypadku bólu neuropatycznego są gabapentyna i pregabalina (16). Działają one na podjednostkę alfa-2-delta białka G regulowanego napięciem kanału wapniowego i hamują napływ jonów wapnia do wnętrza komórki nerwowej oraz nasilają procesy hamowania pre- i postsynaptycznego. Ich niewątpliwą zaletą jest niewielka liczba interakcji lekowych dla gabapentyny, dla pregabaliny brak jest klinicznie istotnych interakcji dla leków stosowanych w polifarmakoterapii bólu. Efektami ubocznymi są często występujące na początku leczenia ataksja i sedacja, dlatego wskazane jest rozpoczynanie leczenia od niskich dawek i ich stopniowe zwiększanie w zależności od efektu terapeutycznego i oceny stopnia sedacji przez właściciela.

W przypadku stosowania tych leków ważne jest respektowanie ich farmakokinetyki, w innym wypadku możemy błędnie zakładać, że lek nie działa, podczas gdy wymagana jest jedynie korekta dawkowania. Kolejnym istotnym aspektem jest czas spodziewanych efektów leczenia, który w przypadku gabapentyny u ludzi może wynosić 1-2 miesięcy ich podawania (15). Nagłe odstawienie gabapentyny i pregabaliny może doprowadzić do pojawienia się zespołu odstawiennego i znacznie pogorszyć samopoczucie pacjenta, doprowadzając do zaburzeń równowagi, wymiotów i bezsenności. Podczas stosowania tych leków należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z chorobami nerek.

Gabapentyna

Cechuje się wysoką rozpiętością bezpiecznej dawki (3-60 mg/kg m.c. p.o. u psów i kotów, w zależności od źródła). Wskazane jest podawanie leku w odstępach 8-godzinnych w celu uzyskania stabilnego stężenia leku w osoczu u psów (19) i kotów (20). Stężenie gabapentyny w osoczu u ludzi przy podaniu doustnym nie jest liniowe, a jej biodostępność zmniejsza się wraz ze zwiększaniem dawki (21). Wiemy, że podobny efekt występuje u psów. W przypadku kotów farmakokinetyka gabapentyny jest zmienna, szczególnie u głodzonych osobników, jednak zagadnienie to wymaga dodatkowych badań. Na podstawie doniesień medycyny ludzkiej wiadomo, że na wchłanialność leku nie wpływa otwieranie kapsułki i mieszkanie jej zawartości z pokarmem, a wręcz podanie go z pokarmem wysokobiałkowym zwiększa jego biodostępność (22).

Gabapentyna może być z powodzeniem stosowana w schemacie analgezji multimodalnej, okołooperacyjnej w zabiegach, które mogą przyczynić się do powstania bólu neuropatycznego. Dodatnie gabapentyny w okresie okołooperacyjnym w przypadku mastektomii u psów zmniejsza dawkowanie opioidów w okresie pooperacyjnym (23). Jednak w przypadku zabiegu amputacji kończyny piersiowej u psa dodanie gabapentyny nie wpłynęło na poprawę komfortu pacjenta (24). Należy jednak zwrócić uwagę na niskie dawki leku stosowane w publikacjach, w których, w odróżnieniu do badań ludzkich, nie uzyskano pozytywnego efektu działania leku. Podobnie jest z częstotliwością jej podawania.

Pregabalina

Zazwyczaj jest ona stosowana u pacjentów, u których nie zaobserwowano pozytywnej odpowiedzi na gabapentynę. Mimo podobnego mechanizmu działania, skuteczność tych leków w bólu neuropatycznym może być różna. Pregabalina wykazuje brak interakcji z równocześnie stosowanymi innymi lekami oraz jest skuteczna w leczeniu zarówno w bólu neuropatycznego ośrodkowego, jak i obwodowego (1). Jej dawkowanie jest łatwiejsze. Okresy między podaniami powinny wynosić 12 godzin zarówno u psów, jak i kotów (25, 26) ze względu na liniową farmakokinetykę. Dawkowanie pregabaliny u psów i kotów to 4 mg/kg m.c. (25, 26). Bezpieczny badany zakres dawek wynosi 1-7,5 mg/kg m.c. u kotów (27) i 1-19 mg/kg m.c. u psów, w przypadku których wyższy zakres dawek (13-19 mg/kg m.c.) dotyczy leczenia ukierunkowanego na ból neuropatyczny przy syringomyelii (28).