Praktyczne aspekty sztucznej stymulacji serca

Implantacja sztucznego stymulatora serca jest jedyną skuteczną metodą terapii objawowych i zagrażających życiu bradyarytmii u psów i kotów. Sztuczna stymulacja serca u ludzi stosowana jest już od 1952 roku, a w znanej dziś formie stymulatorów wszczepialnych od 1958 r. (1). Pierwsze skuteczne zastosowanie wszczepialnego stymulatora serca u psa zostało opisane w 1968 r. (2).

Z dostępnych metod u psów najczęściej wykorzystywana jest przezżylna implantacja elektrody do prawej komory serca z podskórnym umieszczeniem stymulatora na szyi pacjenta. Jest to stosunkowo prosty technicznie zabieg, jednak wymagający od operatora wiedzy z zakresu anatomii, radiologii, elektrofizjologii oraz umiejętności chirurgicznych, a także wprawnej opieki anestezjologicznej oraz odpowiedniego instrumentarium (3, 4).

Z patofizjologicznego punktu widzenia bradykardia niesie ze sobą dwa podstawowe skutki – zwiększoną objętość wyrzutową oraz jednoczesne obniżenie rzutu serca, nazywane również objętością minutową. Pacjent zwykle pozostaje bezobjawowy tak długo, jak zwiększona objętość wyrzutowa jest w stanie skompensować niską częstość akcji serca.

Główne objawy, które wykazują pacjenci ze wskazaniem do wszczepienia stymulatora serca, są zależne przede wszystkim od ciężkości arytmii i obejmują: przejściowe utraty przytomności, letarg, nietolerancję wysiłkową czy objawy zastoinowej niewydolności serca.

O ile postawienie diagnozy w przypadku ciągłych bradyarytmii jest stosunkowo łatwe, o tyle dużo trudniejsze jest zdiagnozowanie arytmii napadowych. Główne narzędzia diagnostyczne stanowią tu spoczynkowe badanie elektrokardiograficzne, 24-godzinne badanie EKG metodą Holtera czy diagnostyka z wykorzystaniem wszczepialnego rejestratora pętlowego. Istotna jest również echokardiograficzna ocena hemodynamicznej istotności arytmii. Zanim pacjent zostanie skierowany na zabieg wszczepienia stymulatora serca, istotne jest także wykluczenie chorób podstawowych mogących wywoływać zaburzenia rytmu...