Zespół oddechowy bydła. Cz. I. Zakaźne przyczyny BRD

Herpeswirus bydła

Herpeswirus bydła typu 1 (ang. Bovine alphaherpesvirus 1 – BHV-1, BoHV-1) należy do rodzaju Varicellovirus i rodziny Herpesviridae (2). Największą zjadliwość przejawia typ BHV-1.1, odpowiedzialny za rozwój zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy (IBR). Jak wszystkie herpeswirusy BHV-1 wywołuje zakażenia latentne, czyli utajone, utrzymujące się przez całe życie zwierzęcia, a jedynie okresowo (np. pod wpływem działania czynników stresowych) dochodzi do reaktywacji, replikacji i siewstwa wirusa. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą oddechową, a okres inkubacji choroby jest krótki i trwa od 2 do 4 dni.

W przebiegu zakażenia obserwuje się:

• zapalenie górnych dróg oddechowych,
• zapalenie spojówek,
• ślinienie,
• kaszel,
• gorączkę (do 42°C),
• osłabienie,
• osowiałość.

W przypadkach śmiertelnych dochodzi do martwicowego zapalenia górnych dróg oddechowych i oskrzeli. Nasilenie objawów chorobowych, a także wydłużenie okresu ich trwania może być związane z nadkażeniem bakteryjnymi. Często odnotowuje się zakażenia bakteriami z rodzaju Mannheimia/Pasteurella, które powodują powikłania zakażeń BHV-1, atakując niższe odcinki dróg oddechowych (3).

Wirus syncytialny układu oddechowego bydła

Wirus syncytialny układu oddechowego bydła (ang. bovine respiratory syncytial virus – BRSV) należy do gatunku Bovine orthopneumovirus, rodzaju Orthopneumovirus i rodziny Pneumoviridae (1). Podobnie jak inne wirusy układu oddechowego, wirus BRSV przenoszony jest drogą aerogenną. Wirus namnaża się w błonie śluzowej górnych i dolnych dróg oddechowych, prowadząc do zapalenia oskrzeli oraz zapalenia płuc. Zakażone zwierzęta wydalają wirusa wraz z wydzieliną z nosa przez kilka dni. Podatność na zakażenie wzrasta wraz z wiekiem, począwszy od 3. miesiąca życia do około roku. Szczyt objawów klinicznych BRSV występuje zwykle 4-6 dni po zakażeniu.

U młodych cieląt wrażliwych na zakażenie widoczne są:

• wysoka gorączka (40°C),
• osłabienie,
• depresja,
• brak apetytu,
• zwiększona częstość oddechów,
• świszczący oddech.

Powyższym symptomom często towarzyszą kaszel oraz śluzowo-ropna wydzielina z nosa. U bydła mięsnego obserwowano nadostrą, ciężką postać choroby, jednak większość zwierząt wraca do zdrowia w ciągu 10 dni, o ile nie dojdzie do infekcji bakteryjnej (4).

Wirus parainfluenzy

Respriovirus bydła (ang. Bovine respirovirus 3, zwany również wirusem parainfluenzy 3, bovine parainfluenza virus 3 – PI-3, BPIV-3) należy do rodzaju Respirovirus, rodziny Paramyxoviridae (2). Patogen ten jest spokrewniony z wirusem syncytilanym układu oddechowego, łączy ich nie tylko podobna morfologia, ale również strategia replikacji i patobiologia. Subkliniczne zakażenia wirusem paraifluenzy przyczyniają się do utrzymania zakażenia w populacjach bydła. PI-3 rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową, a po wniknięciu do górnych dróg oddechowych namnażają się, po czym w trakcie wiremii docierają do komórek całego układu oddechowego. Zakażenie może prowadzić do śródmiąższowego zapalenia płuc. Objawy kliniczne są zwykle mniej poważne niż te obserwowane przy zakażeniach wirusem BRSV. Często natomiast widoczne są koinfekcje, a samego wirusa izoluje się z przypadków enzootycznej bronchopneumonii cieląt lub płucnej postaci mennheimiozy (4).

Wirus wirusowej biegunki bydła

Wirus(-y) wirusowej biegunki bydła (ang. Bovine viral diarrhea virus – BVDV) obecnie są znane pod nazwą Pestivirus A oraz Pestivirus B, należą do rodzaju Pestivirus rodziny Flaviviridae. Patogeny te powodują chorobę zakaźną bydła i dzikich przeżuwaczy, charakteryzującą się różnymi objawami klinicznymi dotyczącymi układu pokarmowego i oddechowego. Infekcja wirusowa wywołuje również immunosupresję i zaburzenia rozrodcze. BVD powoduje duże straty ekonomiczne z powodu przymusowego uboju, wysokiej zachorowalności i śmiertelności.

Wpływ wirusa BVDV zależy od jego:

• zjadliwości,
• czasu zakażenia,
• odporności stada,
• stopnia rozpowszechnienia choroby,
• poziomu produkcji stada,
• współistniejących zakażeń (5).