Uwagi na temat metod profilaktyki mastitis krów mlecznych
Komórki somatyczne w mleku
W praktyce lekarsko-weterynaryjnej oraz w higienie mleka od dawna wykonuje się testy, w których ocenia się liczbę komórek somatycznych obecnych w mleku (LKS). Powszechnie przyjmuje się, że w warunkach fizjologicznych komórki te tworzy tzw. kruszywo komórkowe (detritus komórkowy), będące wynikiem wydalania z mlekiem złuszczonych komórek gruczołowych. Uważa się, że wzrost liczby komórek somatycznych w mleku ma być markerem pojawienia się w gruczole komórek wysięku zapalnego, co jest jednoznaczne z obecnością u krowy ropnego zapalenia gruczołu mlekowego – mastitis purulenta.
I w tym momencie należy zadać sobie pytanie, czy w każdym przypadku wzrost liczby komórek somatycznych towarzyszy obecności ropnego zapalenia gruczołu mlekowego? W świetle przedstawionych obserwacji zaburzeń występujących w strukturze komórkowej tkanki gruczołowej, która stanowi wynik patologicznej stymulacji hormonalnej, jednoznaczność interpretacji przyjętych dotychczas wyników badania liczby komórek somatycznych jest wyraźnie podważona. Dotyczyć to może w szczególności niskich zakresów podwyższenia liczby komórek somatycznych w mleku, w stanach, kiedy dochodzi do proliferacji i złuszczania komórek nabłonków gruczołowych (a nie zrębu!).
Natomiast proces zapalny rozwija się w pierwotnie uszkodzonej tkance gruczołowej. Zasięg procesu zapalnego jest bardzo zróżnicowany. Mogą to być bardzo małe ogniska zapalenia ropnego, które w miarę upływu czasu ulegają rozprzestrzenieniu na duże obszary tkanki gruczołowej. Namnażaniu bakterii sprzyja obecność zalegającej wydzieliny (5), a także (co bardzo ważne!) charakterystyczny dla tego narządu niski stopień odpowiedzi immunologicznej (6). Wydaje się, że powszechnie obserwowane duże zróżnicowanie liczby komórek somatycznych w mleku odpowiada pewnym zmianom chorobowym zachodzącym w gruczole mlekowym, ale nie zawsze są to zmiany zapalne.
Drugi typ zapalenia, który występuje w gruczole mlekowym, to zapalenie limfocytar...