Wpływ żywności funkcjonalnej na zdrowie zwierząt domowych

Mikrobiota psów i kotów

Mikrobiom ma kluczowe znaczenie dla organizmu, ponieważ wpływa na praktycznie wszystkie funkcje przewodu pokarmowego, tj. trawienie, wchłanianie i metabolizm składników odżywczych, a także, jak już wspomniano, chroni przed patogenami chorobotwórczymi. Nieprawidłowości w składzie i funkcjonowaniu flory jelitowej to tak zwana dysbioza. Zjawisko to prowadzi do zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego (np. biegunki) i chorób ogólnoustrojowych – dysbiozę jelitową powiązano z otyłością, nowotworami, chorobami metabolicznymi, alergiami oraz zaburzeniami neurologicznymi (3, 6). Skład flory jelitowej jest unikalny dla każdego osobnika i zależy od gatunku. W przewodzie pokarmowym psów i kotów występuje znacznie większa liczba mikroorganizmów niż w jelitach człowieka (tab. 1) (3, 7).

Prozdrowotne działanie probiotyków na układ pokarmowy

Obecnie w praktyce małych zwierząt często diagnozowana jest choroba zapalna jelit – IBD, objawiająca się biegunką. Nawracające objawy kliniczne IBD wynikają między innymi z niewłaściwego funkcjonowania układu immunologicznego (8, 16). W błonie śluzowej jelit znajdują się komórki dendrytyczne (DC, ang. dendric cells), które biorą udział w regulowaniu odpowiedzi układu odpornościowego poprzez wpływ na różnicowanie limfocytów pomocniczych T 17 (Th17) oraz limfocytów T regulatorowych (Treg) (8). Wykazano, że brak równowagi między Th17 a Treg przyczynia się do wystąpienia nieswoistego zapalenia jelit. Th17 stymulują odpowiedź zapalną poprzez aktywację cytokin prozapalnych (Il-17, IL-23), a Treg hamują stan zapalny dzięki wydzielaniu cytokin przeciwzapalnych (TGF-β, IL-10) (17). Wykazano, że probiotyki wpływają na równowagę Th17/Treg. Drobnoustroje jelitowe i ich produkty przemiany materii oddziałują na receptory TLR (ang. Toll-like receptors), które wpływają na różnicowanie limfocytów Th17. Dzięki temu zostaje zmniejszona populacja tych komórek, a równowaga Th17/Treg przywrócona, co za tym idzie – zmniejsza się stan zapalny jelit (8, 17). Zwierzęta wykazujące objawy kliniczne IBD są zwykle leczone przez wprowadzenie diety eliminacyjnej i farmakoterapii (leki immunosupresyjne, antybiotyki przy zakażeniach bakteryjnych). Zastosowanie probiotyków jako elementu terapii IBD jest korzystne, ponieważ są one w stanie stymulować odpowiedź immunologiczną i mają wpływ na mikroflorę jelitową (3). Suplementacja probiotyczna zawierająca Lactobacillus johnsonii i L. acidophilus znacząco łagodziła objawy i czas trwania biegunki u psów (3, 10, 13). Podobne obserwacje uzyskano przy podawaniu L. farciminis, Pediococcus acidilactici, Bacillus subtilis i Bacillus licheniformis, które również skracały czas rekonwalescencji (12). U psów, u których stosowano 60-dniową terapię kojarzoną: antybiotyk, lek przeciwzapalny (metronidazol i prednizon) z probiotykiem VSL#3 (mieszanina szczepów: L. plantarum, L. delbrueckii subsp. bulgaricus, L. casei, L. acidophilus, Bifidobacterium breve, B. longum, Bifidobacterium infantis, Streptococcus salivarius subsp. thermophilus), stwierdzono znaczne złagodzenie objawów klinicznych, zmniejszenie nacieku limfocytów oraz normalizację flory jelitowej w porównaniu do pacjentów leczonych samym antybiotykiem (15).