Probiotyki – ważne tylko dla przewodu pokarmowego?

W ostatnich latach karierę robi pojęcie „mikrobioty” (mikrobiomu), „drugiego mózgu” jako zbioru mikroorganizmów bytujących w przewodzie pokarmowym zwierząt i ludzi. Przypuszcza się, że w jelicie psów i kotów znajduje się około 100 bilionów komórek mikroorganizmów. Jest to kilkaset rodzin bakterii, ale 99% z nich należy do jednej z pięciu głównych grup: Bacteroides, Firmicutes, Fusobacteria, Proteobacteria i Actinobacteria (22, 27). U szczeniąt i kociąt zasiedlanie przewodu pokarmowego zaczyna się już w kanale rodnym i mikroflora ta zmienia się w trakcie rozwoju zwierzęcia. Jest ona zależna od środowiska życia młodego zwierzęcia, zwłaszcza obecności innych dorosłych zwierząt. Mikrobiom u zwierząt dorosłych jest już bardziej stabilny (8). W jelicie cienkim występują bakterie tlenowe i fakultatywnie beztlenowe, natomiast jelito grube zasiedlają prawie wyłącznie beztlenowce (18). Stabilny jakościowy i ilościowy skład mikroflory zapewnia zdrowie układu pokarmowego. Jednak z powodu działania różnych czynników może on ulegać zmianom.

Mogą one być warunkowane zakażeniami bakteryjnymi, wirusowymi, działaniem chemioterapeutyków, ale zależą także od wieku, stanu zdrowia, stresu, warunków zoohigienicznych (np. składu i spożycia karmy) i czynników osobniczych (31). Mikroflora przewodu pokarmowego odgrywa zasadniczą rolę w przebiegu procesu trawienia i przemiany materii (18). Wypełnia także inne funkcje fizjologiczne – wpływa np. na stan nerek czy odpowiedź na insulinę (2). Zwalcza patogeny, wzmacnia i moduluje układ odpornościowy, wpływa na procesy metaboliczne warunkujące parametry stanu zdrowia (np. masę ciała). Mikrobiota wytwarza witaminy i inne składniki żywieniowe, wpływa na rozwój układu nerwowego (26). Moduluje niektóre czynności układu nerwowego przez wpływ na oś podwzgórze – przysadka – nadnercza; u człowieka zmiany w mikroflorze uważane są za odpowiedzialne za zapalenia, otyłość i cukrzycę typu 1 (32).

Zaburzenia równowagi mikroflory jelitowej, przesunięc...