Wpływ diety na problemy układu pokarmowego zwierząt – wywiad z dr n. wet. Agnieszką Kurosad

Dr n. wet. Agnieszka Kurosad pracuje w dziale badawczo-rozwojowym firmy Vet Planet Sp. z o.o. Przez lata związana z Wrocławiem, z Akademią Rolniczą (obecnie: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu), gdzie obroniła pracę doktorską i znalazła zatrudnienie jako adiunkt na Katedrze Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów. Jako pracownik naukowo-dydaktyczny dzieliła się swoją wiedzą i doświadczeniem z kolejnymi grupami studentów, prowadząc zajęcia z dietetyki weterynaryjnej, żywienia psów i kotów oraz konsultacje żywieniowe dla pacjentów kliniki. Obecnie prowadzi wykłady dla lekarzy weterynarii na konferencjach i szkoleniach z zakresu dietetyki weterynaryjnej, a na jej wsparcie i fachowe podejście do tematu mogą liczyć kolejne grupy słuchaczy. Jest współautorką dwóch publikacji książkowych związanych z żywieniem psów i kotów oraz licznych artykułów popularnonaukowych, których część możecie odnaleźć na vetkompleksowo.pl.

Ostra lub przewlekła biegunka, choroba zapalna jelit, zaburzenia trawienia/wchłaniania to tylko niektóre z problemów, z którymi zmagają się pacjenci trafiający do gabinetów. Jak pomocna może okazać się właściwa dieta we wspomaganiu leczeniu tych i innych problemów układu pokarmowego?

W każdym przypadku chorób przewodu pokarmowego dieta ma kluczowe znaczenie. Zwierzę powinno przyjmować pokarmy, a zadaniem lekarza weterynarii, dietetyka, jest, by jadło właściwie, szczególnie gdy apetyt jest zachowany. Odpowiednia dieta wspomaga leczenie i może przyspieszyć zarówno regenerację organizmu, jak i odnowę mikrobiomu. Poza stanami, które przebiegają z intensywnymi wymiotami, gdzie wskazana jest głodówka – do czasu opanowania wymiotów – i odpowiednia farmakoterapia, stosunkowo szybko zaleca się wprowadzenie żywienia enteralnego. Ma ona zasadnicze znaczenie dla regeneracji enterocytów i prawidłowego funkcjonowania kosmków jelitowych, a to zapewnia odpowiednie wchłanianie składników pokarmowych. Zazwyczaj w chorobach przewodu pokarmowego stosuje się dietę łatwostrawną. Jeżeli jednak podejrzewamy alergię pokarmową, to warto od razu wprowadzić dietę eliminacyjną (komercyjną lub domową) lub dietę hydrolizowaną.

Wprowadzenie odpowiedniej diety bardzo często łagodzi występujące objawy kliniczne oraz znacząco skraca czas powrotu zwierzęcia do zdrowia. W jakich chorobach układu pokarmowego i w jaki sposób zastosowanie dietoterapii może znacząco wpłynąć na poprawę komfortu życia pacjenta?

Praktycznie w każdym przypadku chorób przewodu pokarmowego, począwszy od tzw. błędów dietetycznych, aż po chorobę zapalną jelit, odpowiednia dieta jest niezbędna. Łatwostrawna dieta pozwala na odciążenie przewodu pokarmowego oraz odpowiednie przyswojenie składników odżywczych. Tego rodzaju dietę stosujemy najczęściej. Natomiast, jeżeli objawy choroby wynikają z nietolerancji składników czy substancji odżywczych, to wówczas niezbędne jest wprowadzenie diety, która nie zawiera potencjalnego alergenu czy czynnika, który nie jest przez pacjenta tolerowany.

Warto również wspomnieć o chorobach reagujących na włókno, w przypadku których odpowiednia ilość włókna mieszanego typu jest pomocna w rozwiązaniu problemów z przewodem pokarmowym. Dużą grupę przypadków stanowią zwierzęta z chorobami trzustki, które wymagają diety łatwostrawnej, ale niskotłuszczowej. I ten rodzaj diety jej zazwyczaj najtrudniejszy, ze względu na wymaganą obniżoną zawartość tłuszczu – ponieważ tłuszcz jest „nośnikiem smaku” – oraz długoterminowość podawania – gdyż jest to zazwyczaj dieta „dożywotnia” dla danego zwierzęcia. I o ile przez długi czas wśród pacjentów z chorobami trzustki dominowały psy, coraz częściej zdarzają się i koty, szczególnie starsze.

Co z pro- i prebiotykami – czy ich stosowanie warto polecać wszystkim opiekunom pacjentów z problemami gastroenterologicznymi? Jak ich działanie wspiera równowagę mikroflory jelitowej?

Pro- i prebiotyki są bardzo istotnymi składnikami diety, szczególnie w chorobach przewodu pokarmowego. Probiotyki zapobiegają rozwojowi bakterii patogennych poprzez stymulację wrodzonej aktywności fagocytarnej lub specyficznej odpowiedzi immunologicznej – wytwarzanie IgA i wzrost poziomu IL-10. Zaistniała odpowiedź jest krótka i ograniczona, ale pozostawia zwierzę lepiej przygotowane do rzeczywistego zagrożenia – choroby. Prebiotyki pozwalają na wzrost korzystnych kultur bakteryjnych, których metabolity zmieniają pH, hamując wzrost patogenów, jak również wpływają na regenerację komórek przewodu pokarmowego. W ostatnich latach znaczenie pro- i prebiotyków wzrosło i zdecydowanie „wyszło poza zakres kontroli” chorób przewodu pokarmowego. Coraz więcej jest publikacji dotyczących zastosowania probiotyków u psów z atopią, stosowania pro- i prebiotyków u zwierząt otyłych z insulinoopornością czy u kotów z niewydolnością nerek. Pojawiają się również prace o wpływie mikrobiomu na stres i zaburzenia zachowania u zwierząt – oparte na razie na badaniach z udziałem myszy – czy wspieraniu terapii depresji, choroby Alzheimera, czy autyzmu u ludzi.