Żywienie sztuczne oraz przymusowe psów i kotów

Zastosowanie zagłębnika nosowo-przełykowego

Jest to krótkoterminowa opcja odżywiania (do 3 dni) u pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby. Żywienie możemy zacząć bezpośrednio po wprowadzeniu sondy, podając płynne pożywienie w formie bolusów. Następnie, po stabilizacji pacjenta, można użyć jednej z bardziej inwazyjnych i długotrwałych metod. Rany, urazy i zaburzone funkcje górnych odcinków przewodu pokarmowego (w tym refluks), zaburzenia układu oddechowego i trzustki, brak świadomości oraz wymioty wykluczają zastosowanie tej opcji.

Wykonanie techniczne nie jest trudne i nie wymaga wielu narzędzi, sedacji i znieczulenia. Jedynie aby obniżyć dyskomfort pacjenta, pomocne będą 2-proc. lidokaina oraz środki poślizgowe. Najlepszym wyborem jest użycie sondy pediatrycznej w rozmiarach 5-8 F, w zależności od wielkości psa. Zagłębnik ten stabilizujemy przy użyciu nici w rozmiarze 2-0 oraz plastra. Założenie kołnierza ochronnego wokół szyi zabezpiecza przed wyrwaniem zagłębnika przez psa i uszkodzeniem okolicznych tkanek.

Niepożądanymi efektami ubocznymi są podrażnienia błon śluzowych, które mogą prowadzić do rozwoju stanów zapalnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na tempo podawania pokarmu, aby uniknąć refluksu, zwracania i zachłystu. W przypadku ostrych zapaleń błon śluzowych można podjąć decyzję o wcześniejszym usunięciu sondy. Wskazaniami takimi są również zagięcie bądź zatkanie rurki z niemożliwością jej udrożnienia.

Stomie odżywcze

Jest to chirurgicznie wytworzone połączenie między poszczególnym odcinkiem przewodu pokarmowego (przełykiem, żołądkiem lub jelitem) ze skórą, które umożliwia dojelitowe odżywianie pacjenta z niemożliwością pobierania pokarmu drogą naturalną. Do metod tych zaliczamy: ezofagostomię (1), gastrostomię endoskopową (2a) i nieendoskopową (2b) oraz jejunostomię (3).

1. Ezofagostomia

Zaletą tej metody jest możliwość odżywiania pacjenta przez dłuższy czas, jeśli górne odcinki przewodu pokarmowego zachowują swoje funkcje. Przeciwwskazania są takie same jak w przypadku sondy nosowo-przełykowej. Pacjenta przygotowujemy do operacji przy zastosowaniu znieczulenia w postaci kombinacji 1:1 ketaminy i diazepamu I.V. możliwe jest również użycie propofolu. Zwierzę układamy na lewym boku, eksponując lewą stronę szyi. Pole operacyjne powinno zaczynać się z niewielkim marginesem od kąta żuchwy, a kończyć u podstawy szyi.

Zachowujemy wszystkie procedury aseptyki i antyseptyki, tak jak w przebiegu wszystkich ingerencji chirurgicznych. Do niezbędnych narzędzi do przeprowadzenia operacji należą: skalpel, igła iniekcyjna 18 G, twarda, gumowa rurka o średnicy 8 cm (można użyć specjalistycznych, komercyjnych zestawów do aplikacji sondy), drut chirurgiczny 0,5 cm, nasadka pipety Eppendorfa, zagłębnik silikonowo-lateksowy (np. w rozmiarze 16 F) oraz środek poślizgowy. Szczegółowy opis przeprowadzenia zabiegu ezofagostomii można znaleźć w weterynaryjnych książkach chirurgicznych.

Zwierzę po ezofagostomii można żywić przez zagłębnik przez kilka tygodni. Poza płynnymi pokarmami można wprowadzać karmę mokrą, powoli w postaci bolusów, a ryzyko zatkania zagłębnika jest niewielkie z uwagi na jego dużą średnicę. Właściciela zwierzęcia należy ostrzec przed komplikacjami związanymi z narkozą, infekcjami, wymiotami czy usunięciem sondy przez zwierzę poprzez zwymiotowanie.