Progesteron – co nam daje oznaczanie tego hormonu w rozrodzie i dlaczego nie jest to takie łatwe?

W jakich jednostkach możemy otrzymać wynik badania?

Klasyczne jednostki, w jakich otrzymujemy wynik tego badania, to ng/ml. Obecnie coraz częściej spotykamy się w wynikami podawanymi w nmol/l. Wiedza na temat tego, w jakich jednostkach otrzymaliśmy wynik, ma ogromne znaczenie dla jego interpretacji i podejmowanych na tej podstawie decyzji.

Przyjmuje się, że owulacja ma miejsce zwykle przy poziomie 6 ng/ml. Natomiast jeśli zastosujemy nmol/l, będzie to 20 nmol/l. Czyli interpretacja samego wyniku (wartości liczbowej) bez określenia właściwych jednostek jest niemożliwa.

Czy wyniki w tych samych jednostkach mogą się różnić?

Odpowiedź wielu na pewno rozczaruje, ale zdecydowanie tak. Wynika to z kilku dostępnych metod oznaczania tego hormonu, co prowadzi do znacznych różnic uzyskiwanych wyników. Dobrym przykładem tego są aparaty miniVidas, które mają znacznie wyższe wartości dla owulacji. Na rynku pojawia się coraz więcej aparatów pozwalających na szybkie oznaczenie poziomu tego hormonów w warunkach lecznicy weterynaryjnej.

Taka ich dostępność jest obarczona coraz większym ryzykiem błędnego interpretowania uzyskiwanych wartości. Wynika to nie tylko z różnych metod biochemicznnych oznaczania hormonu, ale i zakresów możliwych do oznaczenia przed dane urządzenie (1). Wymaga to zwiększonej uwagi i skrupulatności, szczególnie przy interpretacji wyników dostarczonych przez właścicieli zwierząt z innych zakładów leczniczych dla zwierząt.

Nie można powiedzieć, że jakaś metoda oznaczania jest lepsza od innej – choć za tzw. złoty standard najbardziej powszechnie uznawana jest metoda RIA. Do niej najczęściej odnoszą się publikacje naukowe. Najistotniejsze jest, aby mieć świadomość w czasie interpretacji wyników, z jakich aparatów one pochodzą i w jakich jednostkach są wyrażone.

Z praktycznego punktu widzenia najważniejsze jest, aby w czasie jednej cieczki wykonywać wszystkie oznaczenia na tym samym aparacie – pozwala to na ocenę tendencji zmian we wzroście hormonu i pozwala uniknąć problemu z uzyskiwaniem czasem abstrakcyjnych wyników następujących po sobie badań (9).

Równie istotne jest pobieranie krwi za każdym razem na takie same probówki. Wykorzystując do oznaczenia 3 różne probówki (z różnymi substancjami rozpylonymi na ich powierzchni), możemy uzyskać także różne wyniki. Taka sytuacja dotyczy zastosowania surowicy z probówek z żelem separującym, probówek bez żelu separującego oraz osocza z probówek z heparyną (6).

Należy wspomnieć, że może dochodzić do pewnych wahań dobowych w poziomie hormonu we krwi (mogą one sięgać nawet 20-30%) i okazuje się, że proste oznaczenie poziomu progesteronu może przysporzyć bardzo dużo problemów nie tylko lekarzowi pierwszego kontaktu, ale nawet lekarzom weterynarii na co dzień zajmującym się tematyką rozrodu psów i kotów (1, 9). W związku z powyższym w czasie jednego cyklu rujowego kolejne oznaczenia optymalnie byłoby wykonywać mniej więcej o tej samej porze dnia.

Poniżej zostały przedstawione trzy sytuacje, w których oznaczenie progesteronu miałoby znacznie. Dwie z nich dotyczą tzw. pozornej długości ciąży. Trzecia jest związana z wyznaczeniem optymalnego momentu krycia.