Najczęściej diagnozowane dermatozy ektopasożytnicze psów

Demodekoza psów

Roztocze Demodex canis jest pasożytem bytującym w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych. Jest częścią naturalnej mikroflory skóry psa i w większości przypadków nie wywołuje choroby. Objawy kliniczne nużycy związane są z namnożeniem się pasożyta do patologicznych ilości wskutek spadku odporności lub wrodzonych jej niedoborów. Chorują zwierzęta młode, w wieku szczenięcym, jak i dorosłe oraz w zaawansowanym wieku. U młodych zwierząt rozwinięciu się choroby sprzyja przejściowy spadek odporności –  współistniejąca choroba, endopasożyty, szczepienie, zmiana właściciela i otoczenia.

U zwierząt starszych i dorosłych zwykle związana jest z występowaniem współistniejącej choroby wywołującej immunosupresję skóry lub ogólną organizmu oraz stosowaniem leków immunosupresyjnych, np. glikokortykosteroidów. Tak więc wyróżnia się nużycę młodzieńczą i wieku dorosłego, ale również istnieje podział uwzględniający zaawansowanie choroby – nużyca miejscowa i uogólniona. Za kryterium wieku większość autorów przyjmuje 18 miesięcy, za kryterium zaawansowania – liczbę zmian ogniskowych i stopień ich rozsiania.

Za miejscową postać choroby uznaje się występowanie maksimum 5 ogniskowych wyłysień z możliwym rumieniem, hiperpigmentacją i łuszczeniem naskórka. Postać uogólniona obejmuje więcej niż 5 zmian ogniskowych w minimum 2 miejscach ciała lub zmiany w postaci rozległych wyłysień obejmujących duże powierzchnie ciała. Obserwowane są również: przerzedzenia włosa, wyłysienia, rumień, liszajowacenie i hiperpigmentacja.

Zmiany skórne są zwykle bardziej zaawansowane, często z obecnością powikłań bakteryjnych, mogą dotyczyć dystalnych części kończyn i prowadzić do pododermatitis (w tym przypadku określane jako pododemodekoza).

Choroba przebiega bez świądu, umiarkowany świąd obserwowany jest w przypadku obecności powikłań ropnych. Nużyca wywołana przez Demodex injai bytujący w gruczołach łojowych zwykle powoduje występowanie miejscowo obszarów objętych zmianami łojotokowymi – szczególnie w okolicy grzbietu i klatki piersiowej. Demodex cornei bytuje w warstwie rogowej naskórka, a więc najbardziej powierzchownie. Obserwowane zmiany dermatologiczne to: wyłysienia, rumień, zaskórniki i łuszczenie naskórka.

Rozpoznanie nużycy opiera się na wykonaniu zeskrobin skórnych z granicy skóry zdrowej i chorej, objętej wyłysieniami i zaskórnikami. Przy prawidłowo wykonanej zeskrobinie choroba nie nastręcza problemów w rozpoznaniu. Można wykorzystać również trichogram (nużeńce wokół cebulek włosowych), lecz w opinii autorów jest to mniej czułe badanie.

W leczeniu obowiązuje kaskada stosowania leków. Najczęściej stosowanymi substancjami czynnymi są:

• milbemycyna,
• selamektyna,
• iwermektyna i
• doramektyna (2 ostatnie – brak rejestracji dla psów),
• amitraza.

Równocześnie należy leczyć współistniejące powikłania bakteryjne poprzez zastosowanie odpowiedniej szamponoterapii (np. preparaty z chlorheksydyną) i/lub antybiotykoterapii oraz w przypadku obecności zaskórników „otwierać” mieszki włosowe (np. nadtlenek benzoilu).

Ponieważ choroba związana jest ze spadkiem odporności, nieodłącznym elementem terapii są preparaty immunostymulujące, np. zawierające betaglukan lub preparaty z wyciągiem z Parapoxvirus. Choroba nie jest zoonozą, nie stanowi więc zagrożenia dla właścicieli zwierzęcia oraz personelu weterynaryjnego. Co istotne, choroba nie jest również zaraźliwa dla innych psów. Rokowanie w przypadku postaci uogólnionej jest ostrożne, leczenie z pewnością będzie długotrwałe.