Metabolomika – nowe narzędzie w diagnostyce chorób

Metabolomika jest rozwijającą się dziedziną nauki, której główne cele to identyfikacja oraz analiza ilościowa, a właściwie analiza zmian ilościowych niskocząsteczkowych metabolitów zarówno pierwotnych, jak i wtórnych występujących w danym układzie biologicznym. Suma wszystkich metabolitów w danym układzie tworzy tzw. metabolom. Połączenie informacji uzyskiwanych na poziomie metabolomu z danymi uzyskiwanymi w ramach innych technologii genomiki funkcjonalnej (genomika, transkryptomika i proteomika) teoretycznie daje szansę na poznanie mechanizmów zachodzących w pojedynczych komórkach, jak i na poziomie całego organizmu (1, 2).

Cele metabolomiki w badaniach organizmów żywych to katalogowanie i oznaczanie ilościowe maksymalnie wielu metabolitów w analizowanych próbkach materiału biologicznego oraz badania dotyczące profilowania zmian jakościowych metabolitów w odpowiedzi na czynniki stresowe, jakimi mogą być: choroba, działanie substancji toksycznych lub o działaniu farmakologicznym lub ewentualnie będące odpowiedzią na zmiany diety. Dodatkowo badania metabolomu poszczególnych gatunków odzwierciedlają unikatowy przebieg procesów fizjologicznych i biochemicznych zachodzących w czasie ich ontogenezy oraz dają szansę na określenie wpływu czynników zewnętrznych na przebieg procesów życiowych. Analiza metabolitów pierwotnych i wtórnych pozwala na określenie fenotypu biochemicznego danego organizmu jako całości lub ewentualnie poszczególnych tkanek lub zdefiniowanych typów komórek (3).