Farmakoterapia bólu neuropatycznego u psów i kotów

Inne leki

Kannabinoidy

Kannabinoidy są ostatnio przedmiotem zainteresowania w leczeniu bólu neuropatycznego zarówno u zwierząt, jak i u ludzi. Wywierają one swoje działanie w organizmie poprzez dwa dobrze zbadane receptory: CB₁ i CB₂. Receptor CB₁ dominuje w OUN. Jego aktywacja prowadzi do hamowania uwalniania acetylocholiny, dopaminy i glutaminianu. CB₁ moduluje również receptory opioidowe, NMDA i GABA (44, 45). Poza ośrodkowym układem nerwowym dominuje receptor CB₂. Jest to receptor związany głównie z układem immunologicznym. Skutkiem pobudzenia obwodowego receptora CB₂ jest ograniczenie procesu zapalnego, zmniejszenie bólu związanego z zapaleniem oraz działanie immunosupresyjne. Pobudzenie ośrodkowego receptora CB₂ zmniejsza odczuwanie bólu, hamuje procesy neurodegeneracyjne i wzmacnia procesy neuroprotekcyjne (46). Istnieją badania wspierające stosowanie selektywnych agonistów receptora CB₁ lub CB₂ u pacjentów weterynaryjnych w leczeniu bólu neuropatycznego (47, 48). Kwestią dyskusyjną pozostaje prawidłowe dawkowanie dla konkretnego wskazania.

Na podstawie badania zastosowania oleju CBD w leczeniu bólu przewlekłego i zapalenia w OA dawka 2 mg/kg m.c. w podaniu 2x dziennie p.o. jest opisana jako skuteczna i nieobciążona działaniami ubocznymi u psów (49). W przypadku stosowania oleju CBD należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu amitryptyliny, gabapentyny, pregabaliny i tramadolu (50). Może doprowadzić to do efektów addytywnych i pojawienia się efektów niepożądanych z leków.

Kannabidiol, będący substancją naturalną i ogólnodostępną, powoduje u właścicieli psów i kotów poczucie beztroski w jego stosowaniu. Należy jednak pamiętać, że posiada on konkretne właściwości i efekty niepożądane. Na rynku znajduje się także ogrom produktów „z konopi” bez certyfikatów potwierdzających ich skład, o losowej zawartości substancji aktywnych i ogólnym dawkowaniu jako remedium na wszystkie problemy.

PEA (fenyloetyloamina)

Jest nutraceutykiem, substancją naturalnie występującą w OUN ssaków. Odpowiada za wzmocnienie sygnalizacji endokannabinoidowej, dzięki czemu może zapobiegać rozwojowi uporczywych i przewlekłych stanów bólowych, głównie poprzez modulację komórek nieneuronalnych. Istnieją obecnie mocne dowody wspierające suplementację diety w PEA (jako alternatywę lub dodatek do konwencjonalnego leczenia) w leczeniu przewlekłego bólu u ludzi. Stanowi to mocny fundament do wykorzystywania PEA u pacjentów weterynaryjnych z bólem neuropatycznym w obliczu pojawiania się publikacji wspierających to postępowanie (51).

Bedinwetmab i frunewetmab. Przeciwciała monoklonalne NGF

Czynnik wzrostu nerwów (NGF) jest neurotropiną odgrywającą kluczową rolę w rozwoju bólu neuropatycznego. Stymuluje uwalnianie histaminy i serotoniny z komórek tucznych, a także może wywoływać przeczulicę bólową na ciepło poprzez bezpośredni wpływ na zakończenia nerwów nocyceptywnych. Łatwość w podawaniu leku i jego wysoki indeks bezpieczeństwa pozwalają na wypełnienie luki w leczeniu bólu przewlekłego u kotów i psów (52, 53).

Podsumowanie

W planowaniu postępowania farmakologicznego należy pamiętać, że w bólu neuropatycznym może występować komponenta nocyceptywna, w przypadku której stosujemy dobrze opisane i poznane techniki w medycynie weterynaryjnej. W przypadku braku odpowiedzi na leki stosuje się także metody niefarmakologiczne leczenia bólu takie jak:

• radioterapia,
• akupunktura,
• masaże,
• terapia ciepłem i zimnem,
• fala uderzeniowa
• PRP (osocze bogatopłytkowe),
• suplementy diety (15).

Powyższe kwestie nie zostały poruszone w tym artykule.

Terapia bólu neuropatycznego stanowi zawsze ważną część całościowego planu leczenia, obejmującego pracę z właścicielem i jego zwierzęciem. Prawidłowe prowadzenie pacjenta powinno obejmować: ocenę bólu i objawów klinicznych, dokładny wywiad, badania obrazowe i laboratoryjne oraz stosowanie odpowiednich kwestionariuszy i skal oceny bólu oraz komfortu życia. Plan leczenia powinien być oparty na dobraniu odpowiedniej farmakoterapii przy oszacowaniu potrzeb zwierzęcia, ale i jego opiekuna, aby umożliwić uzyskanie kompleksowego i skutecznego leczenia, które będzie realizowane w perspektywie dłuższego czasu. Opieka nad człowiekiem doświadczającym bólu neuropatycznego jest zadaniem multidyscyplinarnym i nie inaczej wyzwanie to powinno być postrzegane w medycynie weterynaryjnej. Przyszłe badania powinny koncentrować się na stworzeniu obiektywnych metod diagnozowania tego rodzaju bólu i monitorowania leczenia u pacjentów weterynaryjnych.