Endopasożyty u psów wiejskich

Ocena reakcji zwierząt na pojawienie się osób obcych w obejściu − agresywność wyrażona głośnym szczekaniem oraz intensywnym bieganiem wzdłuż ogrodzenia posesji lub w kojcu wykazała, że u 29 psów zarażonych pasożytami poziom agresywności był różny. 10 zwierząt (34,48%) (7 suk i 3 psy) nie wykazały agresywności (poziom 0), również 10 zwierząt (34,48%) (3 suk i 7 psów) wykazało agresywność na poziomie I, u 3 zwierząt (10,34%) (2 suki i 1 pies) stwierdzono II poziom agresywności, a u 6 zwierząt (20,68%) (u 2 suk i 4 psów) zaobserwowano III poziom agresywności. Najwięcej pasożytów stwierdzano u zwierząt z I poziomem agresywności, tj. u 4 (13,79%) T. canis, u 3 (10,34%) A. caninum, u kolejnych 3 (10,34%) T. vulpis oraz u 1 (3,44%) D. caninum. U 6 osobników (20,68%) o III poziomie agresywności stwierdzono jaja T. canis (u 2 suk i 2 psów) oraz u 2 (6,89%) jaja T. vulpis. U psów, u których poziom agresywności oceniono na 0 stwierdzono oocysty Isospora sp., u 1 psa (3,44%), jaja A. caninum u 4 suk (13,79%), 1 psa (3,44%) oraz jaja T. canis u 3 suk (10,34%).

Ocena statystyczna wyników badań przy użyciu wieloczynnikowej regresji logistycznej wykazała, że wiek psa oraz agresywność nie były istotne statystycznie. Natomiast zabieg odrobaczania miał istotny statystyczny wpływ na inwazję, psy odrobaczone były 2, 3 razy mniej narażone na pasożyty od psów nieodrobaczanych. Również liczba wizyt u lekarza weterynarii miała istotnie statystyczny wpływ na inwazję, psy objęte opieką weterynaryjną były 1,5 razy mniej narażone na inwazje pasożytnicze niż psy bez opieki weterynaryjnej. Do zbadania zależności między wizytami u lekarza weterynarii a odrobaczaniem wykorzystano współczynnik V-Cramera. Ponadto analiza statystyczna wykazała umiarkowaną współzależność między wizytami u lekarza weterynarii a liczbą zabiegów odrobaczania.

Prewalencja pasożytów jelitowych u psów opisana jest w literaturze naukowej wielokrotnie (21-23). Jest to temat interesujący z wielu powodów, a występująca rozbieżność wyników badań prawdopodobnie spowodowana jest wieloma czynnikami, jak miejscem próbki pobrania, jej masą, czy rodzajem użytych technik diagnostycznych. Najczęściej wykazywano prewalencję na poziomie od 4 do 40%, a w niektórych przypadkach nawet ponad 60% (21). Generalnie pasożyty jelitowe częściej występują u psów w krajach rozwijających się, ze względu na niewielką liczbę profilaktycznych badań koproskopowych z jednoczesnym brakiem zwalczania (22, 23). W naszych badaniach wykazaliśmy, że psy wiejskie, teoretycznie skazane na zaniedbania ze strony opiekunów najbardziej podatne na zarażenie pasożytami jelitowymi były w przedziale wiekowym 6-10 lat i najczęściej samce (27,58%). W badanych próbkach najczęściej wykrywaliśmy jaja T. canis – 12 x (6 suk i 6 samców). Badania Amissah-Reynoldsa et al. (21), którzy przebadali 154 psy, wykazały, że 53% psów było zarobaczonych w wieku 0-6 lat (86,7%), 6-12 lat (41,5%), częściej samce (55,1%) niż samice (48,2%). Naukowcy stwierdzili u nich T. canis (18,8%), Ancylostoma spp. (16,9%), Troglotrema salmincola (7,8%), Diphyllobothrium latum (7,1%). Również Kimura et al. (24) w swoich badaniach potwierdzili, że najczęściej stwierdzanym pasożytem u psów jest T. canis. W badaniach psów myśliwskich w płn. Grecji dominującym pasożytem była również T. canis (12,8%) oraz T. vulpis (9,6%), w nieznacznym stopniu występowała inwazja A. caninum (2,8%) oraz Isospora spp. (3,9%) (25). Wcześniejsze badania z 2008 r. autorów niniejszego opracowania wykazały w próbkach kału pobranych od psów i kotów, w których oceniano zarażenie pasożytami wewnętrznymi w zależności od przygotowania hodowlano-weterynaryjnego właścicieli zwierząt, że najbardziej zarobaczone były zwierzęta ze schroniska dla bezdomnych zwierząt, u których najczęściej stwierdzano jaja T. canis i T. cati. W próbkach od zwierząt pracowników oraz studentów Wydziału Weterynaryjnego stwierdzono niski poziom zarobaczenia (16,6%), co świadczyło o dużej świadomości opiekunów oraz dobrej i systematycznej opiece lekarsko-weterynaryjnej (7).

Schar et al. (8) badali występowanie oraz różnorodność pasożytów u ludzi, psów i świń. Potwierdzili, że na terenach wiejskich w Cambodian pasożyty jelitowe występują powszechnie, a niektóre z nich mogą być zoonozami np. G. duodenalis, Entamoeba spp., T. canis. Badane psy często wychodziły na zewnątrz, przebywały w ogródkach warzywnych, uprawach i w domu. W badaniach własnych stwierdzono występowanie endopasożytów u 29 (43%) zwierząt. Pasożyty stwierdzono niezależnie od wieku czy płci. Na liczbę zwierząt z pasożytami miała wpływ częstotliwość (liczba) wizyt lekarsko-weterynaryjnych oraz profilaktyka przeciwpasożytnicza (zabieg odrobaczania). Natomiast stopień agresywności nie wpłynął na występowanie u nich pasożytów. Z przedstawionych wyników badań wynika, że właściciele zwierząt powinni pamiętać o systematycznym odrobaczaniu psów. Analiza ankiet wykazała, że wiedza właścicieli na temat zagrożenia pasożytami jest niska, a co za tym idzie, również liczba zabiegów odrobaczania była niewielka. Znamienne, że blisko połowa opiekunów nigdy nie odrobaczała swoich psów.