Diagnostyka zmian agresywnych kości w badaniu radiologicznym i ultrasonograficznym

Zmiana agresywna kości, niezależnie od tła choroby, wpływa na jej strukturę, często obejmując również otaczające tkanki miękkie. Z tego względu radiologiczne różnicowanie zapalenia i nowotworu kości jest trudne. W obu przypadkach występuje swoista odpowiedź kostna, która wskazuje na czynny, postępujący proces. Jednoznaczną diagnozę daje badanie histopatologiczne bioptatu lub pobranego fragmentu zmienionej kości (1).

Ze zmianą łagodną wiąże się obecność nieaktywnego procesu kostnego, który klinicznie jest stanem po zapaleniu, wygojonym urazie kości, nowotworem łagodnym (osteoma), czasem zwyrodnieniem, zmianą wrodzoną lub metaboliczną. Pod pojęciem „zmiana agresywna” kryją się zarówno choroby nowotworowe, jak i zapalenia kości, stąd należy wystrzegać się używania tego terminu wyłącznie w odniesieniu do nowotworów złośliwych kości (2).

Podstawowymi cechami radiograficznymi, które decydują o określeniu, czy toczący się w kości proces patologiczny ma charakter agresywny, są:

reakcja okostnej,charakter odgraniczenia zmiany od otaczającej ją kości,niszczenie kości,tempo rozwoju,umiejscowienie,zajęcie okolicznych tkanek miękkich.

Każdy objaw rozszerzenia procesu patologicznego poza kość świadczy o jego agresywnym charakterze. Agresywny proces patologiczny toczący się wewnątrz kości może albo uszkodzić warstwę korową, albo przenikać kanałami Haversa i naciekać okoliczne tkanki. W tym ostatnim przypadku na radiogramie widoczny może być wyłącznie guz w tkankach miękkich i tylko obecność ewentualnych amorficznych zwapnień lub skostnień w jego obrębie może przemawiać za charakterem agresywnym zmiany (3).

W przypadku podejrzenia zmiany agresywnej kości zaleca się wykonanie zdjęć rentgenowskich klatki piersiowej w celu wykrycia przerzutów, ale takie badanie nie pozwala na jednoznaczne wykluczenie ogniskowych zmian metastatycznych ze względu na zbyt słabą czułość badania w wykrywaniu zmian litych o średnicy mniejszej niż 2-5 mm. Bardziej jednoznaczną i pewną oc...