Diagnostyka laboratoryjna procesów zapalnych – białka ostrej fazy i elektroforeza kapilarna

Reakcją organizmu na proces zapalny jest nieswoista odpowiedź immunologiczna – tzw. odpowiedź ostrej fazy (APR). Cytokiny (np. interleukina 1, interleukina 6, interferon) pełnią rolę substancji przekaźnikowych. Są one uwalniane przez komórki śródbłonka, fibroblasty, makrofagi i granulocyty, a następnie poprzez krwiobieg przedostają się do wątroby.

W przypadku zakażeń, urazów tkanek oraz złośliwych zwyrodnień i zaburzeń układu odpornościowego komórki te wraz z kortyzolem stymulują w danym narządzie produkcję ok. 20 różnych białek ostrej fazy. Miejscowe działanie białek ostrej fazy polega na ograniczaniu zakresu zakażenia oraz eliminacji toksyn i innych szkodliwych substancji w procesie fagocytozy. Efekty układowe chronią organizm przed działaniem endotoksyn i wywołują reakcję obronną. Wzrasta wówczas temperatura ciała oraz pojawia się leukocytoza.

Rozróżnia się ujemne i dodatnie białka ostrej fazy. W przebiegu choroby o podłożu zapalnym stężenie dodatnich białek ostrej fazy wzrasta o ponad 25%, podczas gdy stężenie białek ujemnych spada.

Białko c-reaktywne

Ważnym wskaźnikiem rozpoznawczym procesów zapalnych w ostrej fazie jest białko c-reaktywne (CRP). Białko to jest glikoproteiną, która dzięki swojej strukturze posiada zdolność wiązania wielu chorobotwórczych bakterii (opsonizacja) i wewnątrzkomórkowych antygenów oraz rozpoznawania obcych cząstek i indukowania zmian w ich strukturze. Następuje wówczas aktywacja układu dopełniacza, stymulacja fagocytozy oraz produkcja cytokin przeciwzapalnych.

W ten sposób pomiar stężenia białka c-reaktywnego umożliwia rozpoznawanie zakażeń o charakterze mikrobiologicznym, ostrych martwiczych uszkodzeń tkanek w wyniku urazów, zabiegów, a także chorób autoimmunologicznych, którym mogą towarzyszyć procesy zapalne (np. reumatoidalne zapalenie stawów czy autoimmunologiczne zapalenie naczyń krwionośnych). Najsilniejszym czynnikiem stymulującym produkcję białka c-reaktywnego są zakażenia bakteryjne.

W przypadku ostrej...