Płyn w jamie opłucnowej u psów i kotów. Diagnostyka i ocena

Płyn tła nowotworowego

Gromadzenie się płynu powodowane jest przez ucisk nowotworu na naczynia krwionośne i chłonne, co uniemożliwia odpływ chłonki i powoduje wtórny stan zapalny. Makroskopowo nie można go odróżnić od innych rodzajów płynów z jamy opłucnej. Jeżeli jest obecny wtórny stan zapalny, to składem może przypominać przesięk lub wysięk, a stężenie białka i liczba komórek mogą być różne.

Badanie cytologiczne płynu z jamy opłucnej jest więc bardzo pomocnym narzędziem w diagnostyce nowotworów i łącznie z obrazem makroskopowym i badaniami biochemicznymi może ułatwić postawienie diagnozy. Pod względem cytologicznym skład płynu może być bardzo różny i niewykrycie w nim komórek nowotworowych nie wyklucza istnienia nowotworu! Zmiany w komórkach obecnych w płynie, świadczące o złośliwości nowotworu, to: zniekształcenie struktur jądra, granulacja chromatyny, liczne figury podziałowe. Można obserwować skupiska komórek (np. carcinoma, mesothelioma), których jednak nie spotyka się przy chłoniakach. Rokowanie najczęściej jest niekorzystne. Ostateczne rozpoznanie musi się opierać także na ocenie stanu klinicznego i obrazie radiologicznym, a jeżeli diagnoza jest niepewna, należy przeprowadzić dodatkowe badania, takie jak biopsja czy torakoskopia (6, 7).

Ropniak opłucnej

Pyothorax może wystąpić przy ranach kąsanych klatki piersiowej, wędrujących ciałach obcych, zakażeniach drogą krwionośną lub po rozprzestrzenieniu się procesu chorobowego z płuc. U zwierząt, u których podejrzewa się uraz, należy bardzo dokładnie zbadać okolicę klatki piersiowej pod kątem obecności ran penetrujących do jej wnętrza.

Widocznym objawem jest bolesność podczas oddychania i poruszania się, zwierzę przyjmuje postawę odbarczającą, odstawiając łokcie od ciała, oddech jest skrócony i płytki. Występują też objawy ogólne: osłabienie, brak apetytu, i utrata wagi, gorączka. Pyothorax powoduje pojawienie się w jamie opłucnej wysięku septycznego o wysokim stężeniu białka i bardzo dużą liczbą komórek, wśród których dominują zwyrodniałe neutrofile.

Pobraną próbkę płynu należy poddać badaniu bakteriologicznemu. Najczęściej izolowaną bakterią tlenową jest Pasteurella i bakterie beztlenowe, jak: Peptostreptococcus, Bacteroides i Fusobacterium. Leczenie wg antybiogramu powinno być kontynuowane przez przynajmniej 4 tygodnie. Ze względu na to, że pyothorax występuje najczęściej w postaci otorbionego ropnia, konieczne jest usunięcie jego zawartości; w przypadku gdy wielokrotne usuwanie zawartości przez punkcję nie przynosi efektów, należy założyć dren. Takiego pacjenta należy stale kontrolować pod kątem ewentualnego uszkodzenia, wyrwania lub rozszczelnienia drenu, co może doprowadzić do odmy opłucnowej.

Nieprawidłowe założenie drenu może powodować uszkodzenie miąższu płuca, powstanie krwiaka lub wtórnego ropniaka. Skuteczność założenia drenu i jego umiejscowienie ocenia się radiologicznie, co 48 godzin; jeżeli brak jest uchodzącego płynu lub powietrza, należy założyć dren jeszcze raz – w innym miejscu.

Większość pacjentów w początkowej fazie leczenia wymaga intensywnej płynoterapii. Po zakończeniu leczenia należy regularnie przeprowadzać badanie kontrolne klatki piersiowej (RTG) w celu sprawdzenia, czy nie nastąpił nawrót choroby. U pacjentów przy wczesnym rozpoznaniu i intensywnej terapii antybiotykami rokowanie jest dobre. W przypadku ropniaka powstałego na skutek obecności ciała obcego, które trudno jest zlokalizować, rokowanie jest ostrożne (1, 2, 6, 7).