Przydatność badania płynu z jamy otrzewnej w rozpoznawaniu przyczyn wodobrzusza u psów

Otrzewna jest pólprzepuszczalną błoną surowiczą zbudowaną z blaszki ściennej i blaszki trzewnej. Pełni wiele ważnych biologicznie funkcji. Najważniejsze z nich to funkcje wydzielniczo-wchłanialne, polegające na wymianie płynów i rozpuszczonych w nim związków w obu kierunkach, tzn. wydzielanie płynu z przestrzeni zewnątrzkomórkowej do jam ciała z wytworzeniem wolnego płynu oraz wchłanianie płynu wraz z rozpuszczonymi w nim związkami. Dodatkowo płyn znajdujący się fizjologicznie w jamie otrzewnej pełni funkcje odżywczą i ochronną (1).

W warunkach fizjologiczny w jamie otrzewnej znajduje się niewielka ilość płynu, którego zadaniem jest prawidłowe nawilżenie otrzewnej oraz umożliwienie ruchu narządów w jamie brzusznej. U zdrowego zwierzęcia w ciągu doby przez otrzewną przefiltrowaniu ulega około 80 ml płynu/kg m.c.

Płyn znajdujący się w warunkach fizjologicznych w jamie otrzewnej charakteryzuje się następującymi cechami: jest konsystencji surowiczej, ma barwę wodojasną, posiada niski ciężar właściwy (< 1,016) i niskie stężenie białka całkowitego (< 2 g/dl, głównie albumina) oraz niewielką liczbę komórek, w skład których wchodzą: limfocyty, makrofagi oraz granulocyty obojętnochłonne, ale w bardzo małej ilości (10).

W przypadku wielu chorób może dojść do nagromadzenia nadmiernej ilości płynu w jamie otrzewnej i w takim przypadku rozwija się wodobrzusze (łac. ascites). Tempo gromadzenia się płynu w jamie otrzewnej uwarunkowane jest etiologią choroby oraz czasem jej trwania.

Należy podkreślić, że ocena płynu z jamy otrzewnej jest cennym narzędziem diagnostycznym umożliwiającym rozpoznanie przyczyny choroby powodującej jego gromadzenie się, a przez to zastosowanie odpowiedniego leczenia. Jednak aby tego dokonać, ważne są pobranie płynu w prawidłowy sposób oraz umiejętność jego zróżnicowania i oceny.