Stłuszczenie wątroby bydła

Przedruk artykułu z Monografia: Noworodek a środowisko (część 14). Problemy metaboliczne krów wysokocielnych. Pod red. Stefaniak T., Rząsa A., Jawor P., Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2019. DOI: 10.30825/1.9.9.2019

Wątroba odgrywa kluczową rolę w metabolizmie glukozy, białek i lipidów, ketogenezie, detoksykacji amoniaku, katabolizmie hormonów steroidowych czy gospodarce mineralno-witaminowej. Zdrowie krowy w okresie przejściowym jest ściśle związane ze zdolnością wątroby do koordynowania tych procesów oraz do radzenia sobie ze zmianami podaży składników odżywczych i zmieniającymi się wymaganiami metabolicznymi towarzyszącymi przejściu do laktacji (Ametaj, 2005).

Stłuszczenie wątroby rozwija się wtedy, gdy następuje nadmierne uwalnianie wolnych kwasów tłuszczowych z tłuszczu zapasowego i upośledzenie mechanizmów warunkujących ich transport z wątroby do krwi. Predestynowane do wystąpienia tego zaburzenia są krowy otłuszczone w czasie zasuszenia, u których BCS przekracza 4,0. W stanie niedoboru energetycznego dochodzi do niekontrolowanego uwalniania kwasów tłuszczowych z tkanek i ich odkładania w hepatocytach w postaci trójglicerydów, co doprowadza do zwyrodnienia tkanki wątrobowej. Proces gromadzenia tłuszczu zaczyna się w centralnej części zrazika, wokół żyły centralnej i stąd rozprzestrzenia się dalej. W komórkach wątrobowych na początku tworzą się kropelki tłuszczu o średnicy 1-2 μm, które dosyć szybko ulegają powiększeniu nawet do 20 μm, wypełniając całą cytoplazmę. W efekcie dochodzi do uszkodzenia błony komórkowej. Zwyrodnienie hepatocytów doprowadza do upośledzenia funkcji detoksykacyjnych wątroby, które w okresie okołoporodowym są szczególnie nasilone ze względu na usuwanie szkodliwych resztek metabolicznych związanych z ciążą (Sevinc i wsp., 2000).

Rozwijający się proces chorobowy, często określany jako syndrom stłuszczenia wątroby, dotyczy krów mlecznych w pierwszych miesiącach laktacji. Dane literaturowe wskazują ...